Đằng sau tuyên bố của Trump rút khỏi hiệp ước buôn bán vũ khí quốc tế

Trong bài phát biểu tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội súng trường quốc gia Mỹ (NRA) ngày 26/4, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ rút Mỹ khỏi Hiệp ước buôn bán vũ khí của Liên Hợp Quốc. Đây được xem là động thái “chiều lòng” NRA, bởi Hiệp hội này lâu nay luôn phản đối Hiệp ước buôn bán vũ khí quốc tế mà Tổng thống Barack Obama đã ký năm 2013.

Tổng thống Trump phát biểu tại cuộc họp của Hiệp hội súng trường quốc gia Mỹ ngày 26/4. Ảnh: Getty

Trên Twitter, Tổng thống Trump nói rằng đây là quyết định nhằm “bảo vệ chủ quyền của Mỹ”. “Chúng ta sẽ không bao giờ cho phép các quan chức nước ngoài giẫm đạp lên quyền tự do trong Tu chánh án Thứ hai”.

Ông Trump cho biết, Liên Hợp Quốc sẽ sớm nhận được thông báo chính thức của Mỹ.

Hiệp ước buôn bán vũ khí quốc tế (ATT) là nhằm làm giảm “thương vong của con người do các hoạt động chuyển giao vũ khí trái phép và vô trách nhiệm, đồng thời cải thiện an ninh và ổn định khu vực”. Ngoài ra, hiệp ước cũng “thúc đẩy trách nhiệm và tính minh bạch” trong hoạt động buôn bán vũ khí giữa các nước.

Dù “không ảnh hưởng tới luật kiểm soát súng nội bộ của một quốc gia hay các chính sách sở hữu vũ khí khác”, nhưng Hiệp ước buôn bán vũ khí này lại yêu cầu các nước thành viên phải thiết lập và duy trì hệ thống kiểm soát và chỉ định các cơ quan quốc gia có năng lực để điều chỉnh hoạt động buôn bán vũ khí thông thường.

NRA lâu nay phản đối hiệp ước buôn bán vũ khí. Hiệp hội này cho rằng, nó sẽ hủy hoại quyền sử dụng súng nội địa, một quan điểm mà chính quyền Obama đã bác bỏ. Chính quyền Obama khi đó đã khẳng định rằng, Hiệp ước chỉ điều chỉnh vấn đề xuất khẩu vũ khí chứ không tác động đến doanh số nội địa.

Thêm một hiệp ước quốc tế bị Trump xé bỏ

Hiệp ước buôn bán vũ khí được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua tháng 4/2013 và Mỹ, nước xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới cũng bỏ phiếu thuận bất chấp sự phản đối gay gắt từ NRA khi đó.
 

iệp ước buôn bán vũ khí này được ký dưới thời Tổng thống Obama nhưng vẫn chưa được Thượng viện Mỹ phê duyệt. Việc rút khỏi hiệp ước là một phần trong nỗ lực xem xét lại các chính sách xuất khẩu vũ khí của chính quyền Trump nhằm thúc đẩy hơn nữa ngành công nghiệp vốn đã thống trị thương mại vũ khí toàn cầu.

Với tuyên bố này, ông Trump được cho là đang tiếp tục chấm dứt các sáng kiến dưới thời Tổng thống Barack Obama. Gần 2 năm trước, Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu. Tháng 5/2018, ông lại tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran mà người tiền nhiệm Obama đã ký kết.  
 

“Chiều lòng đồng minh” trước chiến dịch tái tranh cử 2020

Bài phát biểu của Tổng thống Trump ngày 26/4 đánh dấu lần thứ 5 lên tiếp ông Trump phát biểu tại hội nghị thường niên của NRA và là lần thứ 3 kể từ sau khi ông đắc cử. Năm 2017, ông Trump là Tổng thống đương nhiệm đầu tiên phát biểu tại một cuộc họp thường niên của NRA kể từ thời Ronald Reagan.

NRA là một trong những “đồng minh” của đảng Cộng hòa. Hiệp hội này đã từng chi hơn 30 triệu USD ủng hộ chiến dịch tranh cử Tổng thống của ông Trump năm 2016, theo Trung tâm phản hồi chính trị, một nhóm chuyên theo dõi các khoản tài trợ cho chiến dịch bầu cử.

Ông Trump duy trì quan hệ khá thân thiết với NRA và các nhà hoạt động của hiệp hội này kể từ chiến dịch tranh cử Tổng thống cũng như xuyên suốt thời gian đương nhiệm của mình. Ông cũng từng bác bỏ một bước tiến hướng tới việc siết chặt luật sở hữu súng sau các vụ xả súng năm 2018, đồng thời ủng hộ đề xuất của NRA theo đó trang bị súng cho giáo viên để bảo vệ các trường học.

Trong bối cảnh sẽ tái tranh cử vào năm 2020, Tổng thống Trump sẽ không thể không tìm tới Hiệp hội súng trường quốc gia để tìm kiếm sự ủng hộ từ hiệp hội “quyền lực” của Mỹ này./.