Quá trình giải quyết đơn khởi kiện

Ngày 14/1/2014, ông Hồ Văn Nam nhận được Quyết định số 23/QĐ-UBND ngày 06/01/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu v/v giải quyết khiếu nại đối với bà Nguyễn Thị Tư, cư trú ấp 22, xã Phong Thạnh A, huyện Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu. Ông Nam không đồng ý nên đã khiếu nại Quyết định số 23/QĐ-UBND và yêu cầu giữ nguyên Quyết định số 4546/QĐ-UBND ngày 21/6/2011 của Chủ tịch UBND huyện Giá Rai “Về việc giải quyết khiếu nại quyết định hành chính (lần 1) đối với ông Hồ Văn Nam ngụ tại khóm 5, phường 2, TP. Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng”. Quyết định này đã điều chỉnh giao lại cho gia đình ông Nam quyền sử dụng khoảng trên dưới 1.100m2 đất mà UBND huyện Giá Rai đã cấp nhầm cho ông Trương Văn Đực (cư trú ấp 22, xã Phong Thạnh A, huyện Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu) tại thửa số 0457, tờ bản đồ số 6, tổng diện tích 2.570m2 là phù hợp. Vì phần đất này gia đình ông Nam đã sử dụng ổn định từ năm 1951 đến nay.

UBND tỉnh Bạc Liêu chưa giải quyết. Ông Hồ Văn Nam nhận thấy việc giải quyết có thể kéo dài nên đã ủy quyền cho con trai là Hồ Minh Hận khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.

Việc giải quyết khiếu nại đối với ông Hồ Văn Nam là giải quyết khiếu nại lần đầu nên ngày 30/6/2016, UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức đối thoại trực tiếp đối với gia đình ông Nam theo qui định tại Điều 30 Luật Khiếu nại (được Quốc hội thông qua ngày 11/11/2011, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2012). Cùng dự đối thoại có ông Dũng – Phó Chánh Thanh tra tỉnh Bạc Liêu, ông Thắng – Chủ tịch UBND thị xã Giá Rai. Kết thúc buổi đối thoại, ông Hồ Minh Hận không đồng ý với kết luận của buổi đối thoại có nội dung là “Khiếu nại của ông Hồ Văn Nam không có cơ sở”.

Thực hiện ủy quyền của ông Hồ Văn Nam, ngày 25/7/2016, ông Hồ Minh Hận có đơn khởi kiện vụ án hành chính đến TAND tỉnh Bạc Liêu đối với Quyết định số 23/QĐ-UBND ngày 06/01/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu và yêu cầu hủy Quyết định số 23/QĐ-UBND ngày 06/01/2013 của Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu; giữ nguyên Quyết định số 4546/QĐ-UBND ngày 21/6/2011 của Chủ tịch UBND huyện Giá Rai.

Ngày 29/7/2016, TAND tỉnh Bạc Liêu có Thông báo số 504/TB.THC về việc trả lại đơn khởi kiện cho ông Hận với lý do: “Thời hiệu khởi kiện đã hết và người khởi kiện không có quyền khởi kiện”. Ông Hồ Minh Hận khiếu nại Thông báo số 504/TB.THC của TAND tỉnh Bạc Liêu. Ngày 16/8/2016, TAND tỉnh Bạc Liêu ban hành Quyết định số 01/2016/QĐ-TA giải quyết khiếu nại của ông Hận đã phán quyết là: “Chấp nhận khiếu nại của ông Hồ Minh Hận về việc trả lại đơn khởi kiện, nhận lại đơn khởi kiện và tài liệu kèm theo để tiến hành thụ lý vụ án”.

Sau khi thụ lý lại vụ án, ngày 21/11/2016 TAND tỉnh Bạc Liêu ra Quyết định số 05/2016/QQDST-HC đình chỉ giải quyết vụ án hành chính sơ thẩm, thụ lý số 30/2016/TLST-HC ngày 12/10/2016 về việc khiếu kiện quyết định hành chính của Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu với lý do: “Thời hiệu khởi kiện Quyết định số 23/QĐ-UBND ngày 06/01/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu đã hết”. Ông Hồ Minh Hận kháng cáo Quyết định này.

Ngày 27/4/2017, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh ra Quyết định số 68/2017/QĐ-PT đã quyết định: “ Không chấp nhận kháng cáo của người khởi kiện, ông Hồ Minh Hận”.

Ngày 2/6/2017 ông Hồ Minh Hận có đơn yêu cầu Chánh án TANDTC ra Quyết định kháng nghị đối với Quyết định số 68/2017/QĐ-PT của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, vì quyết định này đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính

Để giải quyết vụ việc này, cần căn cứ vào qui định của Luật Tố tụng hành chính được Quốc hội thông qua ngày 25/11/2015, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016. Ông Hồ Minh Hận khởi kiện vụ án hành chính vào ngày 25/7/2016 và gửi đơn đến TAND tỉnh Bạc Liêu cùng ngày.

Về thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính, có các trường hợp sau đây:

Trường hợp 1, thuộc khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính, qui định: “a) 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc; b) 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh…”.

Trường hợp 2, thuộc khoản 3 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính, qui định: “Trường hợp đương sự khiếu nại theo đúng quy định của pháp luật đến cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì thời hiệu khởi kiện được quy định như sau:a) 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc quyết định giải quyết khiếu nại lần hai;b) 01 năm kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật mà cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền không giải quyết và không có văn bản trả lời cho người khiếu nại”…

Căn cứ vào qui định trên đây thì quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính trong vụ kiện của ông Hồ Minh Hận đúng hay sai?

Chúng tôi nhận thấy ông Hận khởi kiện ngày 25/7/2016, TAND tỉnh Bạc Liêu căn cứ vào điểm a khoản 2 Điều 116 của Luật Tố tụng hành chính để ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính, là không đúng. Bởi vì trước đó hơn một tháng TAND tỉnh Bạc Liêu giải quyết khiếu nại của ông Hận về việc Tòa trả lại đơn kiện không đúng, đã ban hành Quyết định số 01/2016/QĐ-TA ngày 16/8/2016, trong đó cũng đã nhận định: “Căn cứ để trả lại đơn khởi kiện theo qui định tại điểm a khoản 2 Điều 116 và điểm a khoản 1 Điều 123 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 là chưa phù hợp”. Từ nhận định này, TAND tỉnh Bạc Liêu đã chấp nhận khiếu nại và quyết định nhận lại đơn khởi kiện của ông Hồ Minh Hận.

Về thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính của ông Hồ Minh Hận, chúng tôi thấy thuộc trường hợp qui định tại điểm a khoản 3 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính năm 2015. Vì ngày 30/6/2016 UBND tỉnh Bạc Liêu đang thực hiện việc đối thoại với gia đình ông Hận để giải quyết khiếu nại lần đầu đối với khiếu nại của ông Hồ Văn Nam là cha của ông Hồ Minh Hận. Cùng ngày 30/6/2016, tại buổi đối thoại đó, ông Hận được biết là UBND tỉnh Bạc Liêu không chấp nhận khiếu nại của ông Nam với lý do khiếu nại không có cơ sở. Do đó, chỉ 25 ngày sau, ngày 25/7/2016, ông Hồ Minh Hận đã có đơn khởi kiện vụ án hành chính giao nộp tại TAND tỉnh Bạc Liêu, trong khi đó theo điểm a khoản 3 Điều 116 Bộ luật tố tụng hành chính thì thời hiệu là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu.

Từ phân tích trên, theo chúng tôi, người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hành chính cần thiết phải kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định số 68/2017/QĐ-PT của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh để giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm, mới bảo đảm đúng qui định của pháp luật.