Bị điều tra luận tội - mối đe dọa ông Trump chưa từng đối mặt

Từ lúc trở thành một nhân vật chính trị quốc gia, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bị bủa vây bởi các cuộc điều tra và tranh cãi.

Đó là những câu chuyện nhiều tầng lớp, dài hơi và thường không đi đến kết luận, khiến nhiều người Mỹ mệt mỏi vì bê bối và thờ ơ trước hành vi của tổng thống. Và với mỗi cáo buộc chống lại mình, ông Trump lại trau dồi thêm nghệ thuật đánh lạc hướng, dường như có được sức mạnh bằng cách lấn át và coi thường những người dám đối đầu với ông.

Giờ đây, ông Trump đang phải đối mặt với một mối đe dọa diễn tiến nhanh chóng không giống bất cứ điều gì mà ông từng gặp trước đây.

Xoay quanh chính tổng thống

Bê bối đã nhanh chóng phát triển từ cuộc chiến về một đơn tố giác đến cuộc điều tra luận tội trong vòng hai tuần. Phần lớn bằng chứng được công khai. Một bản ghi chép toàn bộ cuộc điện đàm trong đó ông Trump yêu cầu tổng thống Ukraine điều tra đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden. Lá đơn của người tố giác với cáo buộc Nhà Trắng đã cố gắng che đậy cuộc trò chuyện, và có thể cả những điều khác.

Ông Trump đang đối mặt với mối đe dọa không giống bất cứ điều gì ông từng gặp. Ảnh: AP.

Không giống cuộc điều tra kéo dài hai năm của công tố viên đặc biệt Robert Mueller, vốn xoay quanh một loạt người trong quỹ đạo của ông Trump, ông Trump lần này không có được lợi thế về khoảng cách. Lời nói và hành động của ông là trung tâm của cuộc điều tra này.

"Báo cáo của ông Mueller, luôn luôn là Manafort như thế này và con trai ông Trump như thế kia. Có rất nhiều nhân vật", nhà nghiên cứu lịch sử tổng thống Douglas Brinkley cho biết, đề cập đến cựu chủ tịch chiến dịch của ông Trump, Paul Manafort, và Donald Trump Jr. "Lần này chỉ có Donald Trump và cuộc trò chuyện đáng lo ngại với một lãnh đạo thế giới khác".

Vì vậy, một cách đột ngột, Washington đổi khác và lịch sử nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump thay đổi. Cuối năm nay, ông có thể trở thành tổng thống Mỹ thứ ba bị Hạ viện luận tội.

Thực tế mới đó đã khiến ông Trump và các cố vấn của ông mất cảnh giác, theo những người thân cận với tổng thống. Họ nghĩ rằng bóng ma luận tội đã biến mất sau khi cuộc điều tra Mueller kết thúc mà không đưa ra kết luận rõ ràng rằng ông Trump đã phạm tội.

Các diễn biến của cuộc điều tra đó đã phát huy những điểm mạnh của ông Trump. Ông Mueller đã im lặng trong suốt hai năm, cho phép tổng thống lấp đầy khoảng trống với những lời khẳng định rằng cuộc điều tra là một "vụ lừa đảo" và là một "cuộc săn phù thủy". Những chi tiết thực sự bị rò rỉ về cuộc điều tra thường phức tạp và tập trung vào những người trong vòng tròn của ông Trump. Ngay cả tuyên bố của ông Mueller, rằng không phải ông "giải tội" cho tổng thống, dường như cũng không gây ra tác động lớn. Cuối cùng có rất nhiều khói, nhưng không có chứng cứ.

Nhiều cuộc điều tra khác của đảng Dân chủ dường như cũng gặp số phận tương tự, bao gồm cả cuộc điều tra của Hạ viện về các giao dịch kinh doanh của ông Trump, hồ sơ thuế của ông và một loạt vụ bê bối về hành pháp. Đối với nhiều người Mỹ, chúng là những cuộc điều tra lớn mà không có mục đích rõ ràng.

Sau đó, người tố giác đã đưa cho đảng Dân chủ những gì họ cần: một cáo buộc đơn giản, dễ giải thích - rằng tổng thống đã nhờ chính phủ nước ngoài trợ giúp vì lợi ích chính trị cá nhân - và chứng cứ hỗ trợ cho cáo buộc đó.

Đối với Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi, và một số thành viên ôn hòa của đảng Dân chủ vốn chống lại những lời kêu gọi luận tội ông Trump, tính toán của họ đã thay đổi. Việc không tiến hành luận tội tổng thống giờ đây có nhiều rủi hơn là tiến hành.

"Ngay bây giờ, những gì chúng ta đang thấy là một khoảnh khắc hoàn toàn khác trong lịch sử của đất nước này", hạ nghị sĩ Debbie Mucarsel-Powell nói.

Một điều đã không thay đổi - ít nhất không ngay lập tức - là sự phân chia đảng phái rõ ràng đối với các hành động của ông Trump, cả ở Washington và trên toàn nước Mỹ.

Không giống vụ Watergate

Theo cuộc thăm dò một ngày của NPR/PBS NewsHour/Marist được tiến hành hôm 25/9, 49% người Mỹ đồng tình với việc Hạ viện chính thức bắt đầu cuộc điều tra luận tội ông Trump. Trong số những người Dân chủ, 88% tán thành cuộc điều tra, trong khi 93% người Cộng hòa không tán thành.

Mike Staffieri, một hưu trí ủng hộ đảng Cộng hòa, sống ở ngoại ô thành phố Richmond, bang Virginia, cho biết đảng Dân chủ đang cố gắng "ném đủ phân vào tường và hy vọng có thứ dính lại".

Ở đồi Capitol, một số đồng minh của ông Trump cùng tự tin cho rằng cuộc điều tra luận tội chỉ là một nỗ lực đảng phái khác nhằm hạ bệ một tổng thống bị nhiều thành viên phe Dân chủ coi thường. Bản ghi chép toàn bộ cuộc điện đàm trong đó ông Trump ép Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenski làm việc với Bộ trưởng Tư pháp Mỹ William Barr và luật sư riêng Rudy Giuliani để điều tra về cựu phó tổng thống Biden thì sao? Nó chỉ cho thấy ông Trump chính là ông Trump, theo những người ủng hộ tổng thống.

"Bạn đã nghe Tổng thống Trump nói chuyện. Đó là Tổng thống Trump", thượng nghị sĩ Ron Johnson nói.

Các nhà hoạt động tập trung bên ngoài trụ sở quốc hội Mỹ kêu gọi luận tội ông Trump. Ảnh: AP.

Mark Updegrove, một nhà sử học về tổng thống và chủ tịch Quỹ LBJ Foundation ở Austin, Texas, nói rằng chính sự ủng hộ bền bỉ từ các nhà lập pháp phe Cộng hòa đang giúp ông Trump không rơi vào hoàn cảnh như Richard Nixon, vị tổng thống đã từ chức giữa lúc cuộc điều tra luận tội Watergate diễn ra vì đảng của ông bắt đầu bỏ rơi ông.

"Sự khác biệt lớn giữa lần này và vụ Watergate là bạn có cả những thành viên đảng Cộng hòa lẫn đảng Dân chủ lo ngại sâu sắc về việc tổng thống liên quan đến sai phạm hình sự", ông Updegrove nói. "Đó là một nỗ lực lưỡng đảng và bạn chắc chắn không có điều đó ở đây".

Song giờ mọi thứ vẫn còn sớm, nếu so với vụ Watergate. Có những dấu hiệu nhỏ cho thấy một số thành viên đảng Cộng hòa đang cố giữ khoảng cách với tổng thống. Một số nhà lập pháp đảng này đã rời Washington để đi nghỉ và tuyên bố họ đã đọc đơn tố giác. Những người khác cho biết họ sẵn sàng tìm hiểu thêm về tình hình.

Việc ông Trump dựa vào đảng Cộng hòa khiến cho gần như không thể thấy trước kịch bản trong đó Thượng viện do đảng này kiểm soát sẽ kết tội ôngTrump nếu bị Hạ viện do đảng Dân chủ nắm giữ luận tội tổng thống.

Tổng thống Trump hiểu rõ rằng chỉ mỗi đảng của ông đã có thể bảo vệ ông. Giữa cơn bão lửa bùng nổ tuần qua, ông nói với các nghị sĩ Cộng hòa trên Twitter: "Kề vai sát cánh, chơi trò chơi của họ và chiến đấu hết mình, hỡi những người Cộng hòa".

Sau đó, ông đã xóa dòng tweet.