Tăng tuổi nghỉ hưu nhưng không giữ chức vụ lãnh đạo

Chiều 6-8, tại phiên họp toàn thể lần thứ 14, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho ý kiến sơ bộ về định hướng giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi).

Sẽ chỉ còn 1 phương án tăng tuổi nghỉ hưu?

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho biết, dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) đã được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7.

Sau khi nghiên cứu ý kiến các đại biểu Quốc hội và báo cáo thẩm tra của Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, Ban soạn thảo tiếp thu giải trình đối với 5 vấn đề lớn: Về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; về mở rộng khung thỏa thuận làm thêm tối đa; về điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu; về tổ chức đại diện của người lao động tại cơ sở; về thời gian nghỉ Tết Âm lịch, bổ sung một ngày nghỉ lễ và quy định giờ làm việc trong khu vực nhà nước.

Trong đó, về điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đồng ý điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu theo phương án 1: kể từ 01/01/2021, mỗi năm tăng 3 tháng đối với nam, 4 tháng đối với nữ để tuổi nghỉ hưu của nữ là 60 tuổi vào năm 2035, tuổi nghỉ hưu của nam là 62 tuổi vào năm 2028.

Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị có phương án cụ thể về những trường hợp nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn và những trường hợp nghỉ hưu ở độ tuổi cao hơn so với quy định chung; làm rõ căn cứ, cơ sở để quy định khoảng cách tuổi nghỉ hưu là 2 tuổi giữa nam và nữ, một số ý kiến băn khoăn về tuổi nghỉ hưu giáo viên mầm non; nghiên cứu quy định giảm điều kiện thời gian đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng hưu trí.

Về nội dung này, Ban soạn thảo đề nghị tiếp thu và giải trình theo hướng dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp tới sẽ chỉ quy định Phương án 1.

Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cũng cho biết, Bộ LĐ-TB&XH đang tiến hành tổng rà soát các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm để ban hành một danh mục thống nhất các công việc, ngành nghề, vị trí việc làm thuộc trường hợp đặc biệt mà người lao động có thể được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn (dự kiến tháng 9/2019 sẽ hoàn thành).

Đối với một số công việc có tính đặc thù như xiếc, thể thao, nghệ thuật sân khấu, giáo viên mầm mon... sẽ được quy định theo hướng: khi hết tuổi nghề làm công việc đặc thù thì người lao động sẽ được đào tạo để chuyển đổi sang nghề nghiệp khác phù hợp với độ tuổi, trường hợp không chuyển đổi nghề nghiệp được thì có quyền nghỉ hưu sớm.

Vẫn theo ông Doãn Mậu Diêp, quy định tuổi nghỉ hưu cao hơn về thực chất đang áp dụng cho khu vực nhà nước và được thực hiện theo quyết định, chủ trương của Ban Bí thư Trung ương Đảng (như: Thứ trưởng và tương đương là nữ, Giáo sư, Phó Giáo sư các cơ sở công lập, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm sát viên Viện kiêm sát nhân dân tối cao...). Đối với khu vực doanh nghiệp thì người lao động cao tuổi vẫn đang làm việc miễn là có đủ sức khỏe, nhu cầu, năng lực làm việc theo yêu cầu doanh nghiệp.

Đáng chú ý, Thứ trưởng cho hay, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ nghiên cứu ban hành Nghị định quy định về tuổi nghỉ hưu cao hơn cho những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, người làm công tác quản lý và đảm bảo theo 3 nguyên tắc: chỉ làm công việc chuyên môn, không giữ các chức vụ, chức danh lãnh đạo; cơ quan có nhu cầu sử dụng; cá nhân có nguyện vọng và có đủ sức khỏe đáp ứng yêu cầu công việc.

Băn khoăn về việc tăng giờ làm thêm

Vấn đề lớn khác được nhiều đại biểu quan tâm là về thời giờ làm việc bình thường và mở rộng khung thỏa thuận giờ làm thêm tối đa.

Theo ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre), đặt vấn đề: “Tại sao khối nhà nước chỉ làm 40 giờ/tuần, còn khối ngoài nhà nước là 48 giờ/tuần?”.

Trong khi đó, bày tỏ chưa đồng tình với việc tăng thêm thời gian lao động, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội Giàng A Chu cho rằng, chúng ta mới tính đến tăng thời gian làm thêm mà chưa tính đến những giải pháp để nâng cao năng suất lao động. Theo ông Chu, giờ lao động không quá 300 giờ/năm như hiện nay là phù hợp và quy định cho tất cả đối tượng lao động, kể cả doanh nghiệp và khối tư nhân. Theo ông Chu, khi sửa luật chúng ta nói nhiều đến tăng thời gian làm thêm, tăng tuổi nghỉ hưu còn lương là vấn đề quan trọng lại “im re”.

Ông cho rằng, thay đổi cơ sở xác định lương tối thiểu từ “nhu cầu sống tối thiểu” sang “mức sống tổi thiểu” là phù hợp. Ông cũng nhấn mạnh, phải làm sao để lương là chính sách cơ bản cho người lao động, để người lao động có thu nhập, nâng cao mức sống, và tái tạo sức lao động. “Như trong công tác phòng chống tham nhũng, nếu chính sách tiền lương hợp lý, nâng cao thu nhập sẽ giảm tương đối được tình trạng nhũng nhiễu. Vì tiền lương chưa cân đối được nên rất khó chống nọ, chống kia. Do đó khi sửa luật phải mạnh dạn đề cập đến vấn đề tiền lương, làm rõ tiền lương tối thiểu gắn liền với lộ trình cải cách tiền lương của Chính phủ hiện nay, làm sao để không có độ vênh quá lớn và để xã hội chấp nhận”-ông Chu bày tỏ.

Từ thực tế lắng nghe ý kiến người lao động tại Bình Dương, đại biểu Trương Thị Bích Hạnh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương cho rằng, tăng lương cho người lao động mới là điều tiến bộ, chứ không phải tăng thêm thời gian làm thêm giờ để hưởng thêm lương.

 Bà Hạnh cho biết, qua lấy ý kiến công nhân, đại đa số công nhân cho rằng nên giảm thời gian làm việc chính thức vì tại sao có sự chênh lệch giữa khu vực nhà nước và doanh nghiệp, trong khi họ làm việc lao động vất vả. “Nhiều người đã đề nghị giảm xuống còn 44 giờ/tuần, hoặc 40 giờ/tuần bằng với khối nhà nước. Còn thời điểm đi làm ngoài thời gian quy định sẽ tính vào thời gian làm thêm và tính theo lũy tiến”.

Bà Hạnh cho rằng quan điểm làm 48 giờ/tuần vì năng suất lao động thấp là không hợp lý. Bởi năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố chứ không chỉ mỗi mình người lao động. Do đó không chỉ vì năng suất lao động thấp mà bắt làm 48 giờ/tuần./.