Cậu bé Steven Truscott và chiếc xe đạp từng chở nạn nhân Lynne Harper

Tuổi xuân đằng sau song sắt

Tối ngày 9/6/1959, Lynne Harper (12 tuổi) biến mất tại khu vực đường cao tốc gần RCAF Station Clinton, một căn cứ không quân ở phía nam thị trấn Clinton, Ontario. Hai ngày sau, người ta phát hiện ra thi thể cô bé trong một lùm cây rậm rạp ở khu rừng gần đó. Harper đã bị cưỡng hiếp và bị siết cổ cho tới chết.

Ngay lập tức Truscott, con trai của một sĩ quan không quân, trở thành nghi can số 1 bởi trước đó nhiều người đã nhìn thấy cậu chở Lynne bằng xe đạp. Truscott và Harper học cùng lớp 7 tại trường A.V.M. Hugh Campbell, ngôi trường nằm ở phía bắc của căn cứ không quân.

Khi bị cảnh sát thẩm vấn, cậu khai rằng cô bạn đã xin đi nhờ tới đây để tiếp tục bắt xe đến nhà bà ngoại. Tuy nhiên, các nhà chức trách cho rằng Truscott là người cuối cùng gặp Harper trước khi cô thiệt mạng.

Cảnh sát ngay lập tức bắt giữ Truscott và buộc cậu tội giết người . Tại tòa, Truscott liên tục khẳng định anh chia tay Harper tại ngã tư đường cao tốc rồi đạp xe đi. Môt lúc sau anh ngoái lại thì thấy chiếc xe ô tô Chevrolet 1959 biển ngoại tỉnh dừng lại trước mặt Harper và cô bước lên.

Hiện trường vụ án được dựng lại, cảnh sát cho rằng Truscott  chở Harper đi lên cây cầu bắc qua sông Bayfield, tới khu rừng rậm gần đó. Tại đây, Truscott hãm hiếp và siết cổ Lynne bằng chính chiếc áo của cô sau đó bẻ các cành cây quanh đó phủ lên thi thể. Xong xuôi, cậu mới đi về phía đường cao tốc.

Niềm tin càng được khẳng định khi các bác sĩ xác định trên dương vật Truscott có một vết thương, thêm vào việc ban đầu lời khai của Truscott không có tình tiết về chiếc ô tô lạ và những vết lốp xe trên con đường mòn dẫn vào khu rừng phù hợp với chiếc xe mà anh sử dụng.

Sau khi tiến hành khám nghiệm tử thi, bác sĩ pháp y John Penistan xác định Harper bị sát hại trong khoảng thời gian từ 19h15 – 19h45 tối 9/6/1959, trùng khoảng thời gian 2 người đang ở cạnh nhau.

Tất cả các bằng chứng đều chống lại Truscott. Truscott bị kết tội vào ngày 30/9/1959 với bản án tử hình bằng hình thức treo cổ. Ở tuổi 14, Truscott trở thành tử tù trẻ nhất trong lịch sử đất nước Canada.

Một năm sau đó, Chính phủ liên bang giảm án tử hình của Steven xuống còn chung thân. Những năm ở trong tù, anh liên tục làm đơn kháng cáo nhưng đều bị bác bỏ.

Năm 1966, sự xuất hiện của cuốn sách do nhà báo Isabel LeBourdais viết đã một lần nữa khuấy động những tranh cãi trong dư luận. Qua các phân tích phiên tòa xử Steven Truscott, tác giả khẳng định quyết định của tòa án là quá vội vàng và Truscott thực sự vô tội.

Tháng 5/1967, Tòa án tối cao Canada mở lại vụ án Truscott. Sau 2 tuần, lắng nghe cả phía bị cáo và cảnh sát tham gia điều tra vụ án, bồi thẩm đoàn đưa ra kết luận những lời kêu oan của Truscott là không có căn cứ và buộc anh tiếp tục thi hành án chung thân.

Hiện trường nơi thi thể cô bé Lynne Harper được phát hiện

Công lý muộn màng

Nhờ chấp hành kỷ luật và có thái độ cải tạo tốt, Truscott được ra tù vào tháng 10/1969. Anh tới định cư ở Guelph, Ontario dưới một cái tên giả để bắt đầu cuộc sống mới, kết hôn và có 3 đứa con.

Cuộc sống của Truscott cứ thế trôi đi và vụ án năm xưa tưởng chừng đã đi vào dĩ vãng cho đến năm 2000, khi anh đồng ý trả lời cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Canadian Broadcasting Corporation về trường hợp của mình với mong muốn được minh oan.

Ngày 28/11/2001, Hiệp hội Bảo vệ những người bị kết án oan (ADWC) quyết định giúp đỡ Truscott và cùng anh gửi đơn khiếu nại yêu cầu Bộ trưởng tư pháp Canada xem xét lại vụ án sát hại nạn nhân Lynne Harper kèm theo hồ sơ phân tích dày 700 trang cho thấy cảnh sát phụ trách điều tra lúc đó đã bỏ qua các nhân chứng và tình tiết quan trọng.

Tháng 10/2004, Bộ trưởng tư pháp Canada Irwin Cotler yêu cầu Tòa phúc thẩm Ontario xem xét lại vụ án.

Vào ngày 6/4/2006, hài cốt của Lynne Harper được khai để kiểm tra bằng chứng ADN. Tuy không tìm được những thứ như mong muốn nhưng khoa học cung cấp những lập luận có lợi cho Truscott.

Qua việc phân tích giòi và ấu trùng thu thập được trên thi thể Harper năm 1959, các bác sĩ pháp y xác định tuyên bố của bác sĩ năm xưa là sai. Harper có thể bị giết từ 12-24 giờ sau đó, thời điểm mà Truscott đang ở trường.

Thêm nữa, một nhân chứng cho biết có nhìn thấy Truscott chở Harper trên xe đạp tới đường cao tốc sau tối ngày 9/6/1959, do vậy kết luận của cảnh sát là Truscott giết Harper trước khi tới đường cao tốc hoàn toàn không chính xác.

Ngoài ra, một nhân chứng khác là chủ sở hữu mảnh đất nơi thi thể Harper được tìm thấy, cho biết phát hiện một chiếc ô tô lạ đỗ gần hàng rào nhà ông trong đêm đó.

Cuối cùng, các nhà chức trách đã tìm thấy một báo cáo mà trước đó cảnh sát không hề công bố cho thấy vết lốp xe đạp trên đường mòn vào rừng đã xuất hiện ít nhất một tuần trước khi Harper bị sát hại.

Với tất cả bằng chứng ấy, Tòa án kết luận cảnh sát Clinton đã quá vội vã khi khẳng định Truscott là hung thủ giết người. Ngày 28/8/2007, Tòa phúc thẩm Ontario ra phán quyết Truscott vô tội, xóa án cho ông kèm số tiền bồi thường là 6,5 triệu USD. Michael Bryant, Tổng chưởng lý tỉnh Ontario thay mặt cho chính phủ nói lời xin lỗi cho những oan khuất mà Truscott đã phải chịu đựng, khép lại một trong những vụ án nổi tiếng và gây tranh cãi nhất lịch sử tư pháp Canada.