Bộ luật Lao động sửa đổi: Phải vì sức khỏe, tương lai người lao động

Sáng 14-8, phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) tiếp tục thảo luận, cho ý kiến về dự án Bộ Luật Lao động (sửa đổi) dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng.

Lao động trực tiếp không đồng tình tăng tuổi hưu

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH Nguyễn Thúy Anh đã trình bày báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ QH về một số nội dung lớn còn có ý kiến khác nhau của dự thảo Bộ Luật Lao động (sửa đổi) như: tuổi nghỉ hưu, mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm tối đa, tiền lương làm thêm giờ...

Đông đảo công nhân trong nhà máy không muốn tăng tuổi nghỉ hưu Ảnh: TRỰC NGÔN

Về tuổi nghỉ hưu, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết nhiều ý kiến đại biểu QH tán thành với quy định theo phương án 1 do Chính phủ trình, quy định về lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu, tức là đến năm 2028 sẽ có lao động nam đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 62 và năm 2035 sẽ có lao động nữ đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 60. Tuy nhiên, một số ý kiến đại biểu còn băn khoăn về quy định nâng tuổi nghỉ hưu so với hiện hành và đề nghị làm rõ về việc quy định chênh lệch tuổi nghỉ hưu (2 tuổi) giữa lao động nam và lao động nữ. "Quá trình lấy ý kiến cũng cho thấy, dư luận người lao động (NLĐ), nhất là NLĐ trực tiếp sản xuất, đứng máy dây chuyền… ở doanh nghiệp (DN) chưa có sự đồng thuận cao về quy định tăng tuổi nghỉ hưu, đòi hỏi cần có thời gian để tiếp tục tham vấn, lấy ý kiến rộng rãi các đối tượng khác nhau và quan tâm hơn công tác truyền thông trong thời gian tới" - bà Nguyễn Thúy Anh cho hay.

Nêu ý kiến tại phiên họp, ông Nguyễn Đình Khang, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, khẳng định qua thu thập ý kiến, phần lớn NLĐ, đặc biệt là những NLĐ trực tiếp, chưa đồng tình với việc tăng tuổi nghỉ hưu ở thời điểm hiện nay. Một bộ phận NLĐ, công chức, viên chức đồng tình với phương án tăng tuổi nghỉ hưu theo phương án 1 trong dự thảo. Qua phân tích các yếu tố, Tổng LĐLĐ Việt Nam đồng ý với việc xem xét tăng tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, mức và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu phải xem xét đến các yếu tố: đối tượng, lĩnh vực ngành nghề và cần được thiết kế linh hoạt hơn. Cần cân nhắc đến các đối tượng là công nhân, lao động trực tiếp trong khu vực sản xuất, dịch vụ và viên chức trong một số ngành nghề đặc thù như giáo viên mầm non, tiểu học, người làm trong lĩnh vực nghệ thuật. "Đối với những đối tượng này, phải đánh giá tác động và tiếp tục lắng nghe ý kiến trực tiếp từ họ; giao Chính phủ quy định chi tiết theo hướng xem xét để không tăng hoặc có lộ trình tăng chậm hơn và có các chính sách hỗ trợ linh hoạt, không gây tác động tiêu cực đến thị trường lao động" - ông Nguyễn Đình Khang góp ý.

Phát biểu với tư cách thành viên Ủy ban Thường vụ QH và là người từng giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị bộ luật cần đánh giá kỹ hơn tới các yếu tố: sức khỏe của NLĐ; khả năng làm việc; kinh tế lao động (thị trường lao động, giải quyết việc làm, an sinh xã hội); yếu tố văn hóa truyền thống, tâm lý xã hội. "Đây là vấn đề rất lớn, chúng ta phải thực hiện theo đúng tinh thần của trung ương, đáp ứng cho dài hạn chứ không chỉ trước mắt" - Chủ tịch QH nhấn mạnh.

Tăng lương, giảm giờ làm

Nhiều ý kiến đại biểu QH tán thành việc mở rộng khung thỏa thuận về giờ làm thêm tối đa lên 400 giờ/năm (tăng 100 giờ so với quy định hiện hành) nhưng chỉ áp dụng đối với một số ngành, nghề nhất định, trả tiền lương lũy tiến cho thời gian làm thêm giờ và khống chế số giờ làm thêm tối đa theo tháng.

Thảo luận sau đó, nhiều ý kiến bày tỏ không đồng tình với đề xuất tăng khung giờ làm thêm mà Chính phủ đề xuất. Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh: Mục tiêu của chúng ta là tăng lương, giảm giờ làm, bởi hiện nay khoa học kỹ thuật ngày càng cao, công nghệ ngày càng phát triển, tay nghề NLĐ tăng lên, trình độ quản lý tốt hơn thì không có lý gì phải tăng giờ làm. "Đây là vấn đề rất nhạy cảm và đề nghị nên lấy ý kiến của nhân dân một cách rộng rãi" - Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ bày tỏ.

Theo Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu, nếu NLĐ cứ quần quật làm trong nhà máy 48 giờ mỗi tuần thì họ không còn thời gian chăm sóc bản thân, gia đình, không thể tái tạo sức lao động. Từ thực tế này, ông Uông Chu Lưu không ủng hộ tăng giờ làm thêm lên 400 giờ/năm.

Viện dẫn lại những thông tin của những lần sửa Bộ Luật Lao động trước đây (năm 1994, 2002), Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân chỉ ra bất hợp lý khi cả thế giới đều đấu tranh để NLĐ tăng thu nhập, giảm giờ làm thì dự thảo luật lại đề nghị tăng giờ làm thêm. "Quan điểm của tôi là không đồng ý. Lần trước tôi có phát biểu đồng ý với đề xuất của Chính phủ nhưng sau khi đọc lại lịch sử quan điểm của chúng ta từ trước đến nay và đi theo xu hướng tiến bộ thì tôi đề nghị rất cân nhắc liệu chúng ta có đang đi ngược xu hướng tiến bộ hay không? Đất nước tiến bộ, phát triển, văn minh, chúng ta là nước định hướng xã hội chủ nghĩa nhưng cứ mỗi lần sửa luật là tăng thêm giờ làm việc của NLĐ. Tôi đề nghị cân nhắc việc này" - Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nói.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Nguyễn Đình Khang nhấn mạnh qua thu thập ý kiến, phần lớn NLĐ không mong muốn mở rộng khung thỏa thuận về giờ làm thêm so với quy định hiện hành. Một bộ phận đồng ý tăng thời gian làm thêm vì thu nhập còn quá thấp. Quan điểm của Tổng LĐLĐ Việt Nam là việc xem xét mở rộng khung thỏa thuận về thời giờ làm thêm từ thực tế của nhiều DN là cần thiết. Tuy nhiên tổ chức Công đoàn đề xuất chỉ đồng ý xem xét mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ khi việc chi trả tiền lương làm thêm giờ cho NLĐ được tính theo lũy tiến nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, góp phần khắc phục tình trạng DN không tuyển dụng lao động phù hợp với quy mô và năng lực mà huy động làm thêm giờ, vắt kiệt sức NLĐ.

Ông NGUYỄN ĐÌNH KHANG, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam:

Trả lương làm thêm theo lũy tiến

Dự thảo quy định việc trả lương lũy tiến làm thêm giờ ở mức lương cao hơn do hai bên thỏa thuận là không hợp lý. Bởi trong quan hệ lao động, NLĐ luôn ở vị thế yếu hơn, trong khi tình trạng vi phạm pháp luật của giới sử dụng lao động là khá phổ biến, có nơi trắng trợn. Việc trả lương lũy tiến nên tính theo số giờ tăng thêm mỗi ngày để NLĐ nhận được đồng lương tương xứng với những hao tổn tăng thêm về sức khỏe. Thực tế cho thấy, càng làm thêm nhiều, NLĐ càng cần nhiều chi phí cho hồi phục sức khỏe. Tổng LĐLĐ đề nghị xem xét giảm thời giờ làm việc bình thường từ không quá 48 giờ/tuần xuống không quá 44 giờ/tuần.