Phải xử lý hình sự việc cố ý giam giữ người trái pháp luật, không cần gây hậu quả nghiêm trọng

"Ông nghị" Dương Ngọc Hải vừa có phát biểu khiến nhiều người giật mình thon thót.

Cụ thể, trong buổi thảo luận sửa đổi một số điều Bộ Luật hình sự tại Quốc hội vào ngày 24/5, ông Dương Ngọc Hải nói như sau:

“Trước tiên, tôi xin phát biểu về Điều 377.

Tôi đề nghị giữ nguyên Điểm b và Điểm d Khoản 1, Điều 377, vì nếu như bỏ tình tiết gây hậu quả nghiêm trọng, hoặc đã bị xử lý kỉ luật về một trong các quy định tại điều này mà còn vi phạm thì tôi cho rằng phạm vi hình sự hóa quá rộng và tràn lan, không phản ánh được ý thức chủ quan của những người tiến hành tố tụng.

Nếu quy định như vậy thì những người ra lệnh bắt giữ, giam không có căn cứ hoặc không ra lệnh quyết định tạm giữ, tạm giam dẫn đến người bị tạm giữ, tạm giam quá hạn thì những trường hợp này sẽ bị khởi tố.".

Nhiều người giật mình, lo lắng vì phát biểu của ông Dương Ngọc Hải. ảnh: quochoi.vn.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, cần quy định chặt chẽ hơn các trường hợp bị tạm giam, xem xét trách nhiệm của cán bộ thực thi nhiệm vụ  nhằm chống lạm quyền, chống oan sai, gây ra nhiều đau khổ cho người dân và thiệt hại (đền bù) mà ngân sách nhà nước đang phải nai lưng ra chi trả.

Hôm 26/5, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Bá Thuyền, Đại biểu Quốc hội khóa XIII (nguyên Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Lâm Đồng) cho rằng:

"Cần xử lý hình sự nếu người tiến hành tố tụng có hành vi cố ý làm trái pháp luật khi tạm giam, giữ mà không cần chờ đến lúc xảy ra hậu quả nghiêm trọng.

Nếu cơ quan thực thi nhiệm vụ cố tình giam giữ người trái pháp luật thì phải xử lý hình sự.

Trong trường hợp này, không cần gây hậu quả cũng có thể xử lý hình sự, để tránh việc lạm dụng trong bắt tạm giam, giữ.

Trường hợp chưa bị khởi tố, chưa bị điều tra nhưng vẫn bắt nhốt người ta thì chưa cần gây hậu quả vẫn có thể xử lý", ông Thuyền nêu quan điểm.

Vị Đại biểu Quốc hội khóa XIII cũng lưu ý:

"Nếu việc tạm giam, giữ quá thời hạn vì một lý do khách quan, trong từng trường hợp cụ thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người thực hiện nhiệm vụ thì cũng cần xem xét lại một cách thấu đáo".

Theo ông Nguyễn Bá Thuyền, việc lạm quyền trong tạm giữ, tạm giam không phải là hiện tượng phổ biến, nhưng có những trường hợp cá biệt cá biệt xảy ra.

"Vẫn có những trường hợp cơ quan có thẩm quyền giam giữ người vô lý, trái phép.

Nếu giam giữ trái phép vì động cơ cá nhân thì sẽ bị xử lý hình sự.

Hiện nay theo luật mới, nếu cơ quan điều tra giam giữ người trái phép thì Viện Kiểm sát có quyền trả tự do. 

Khi quá hạn tạm giữ, giam, mà cơ quan có thẩm quyền vẫn cố ý giữ người không có lý do thì phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nếu Viện kiểm sát thấy cơ quan có thẩm quyền giam giữ người trái luật phải ra quyết định trả tự do.

Nếu Viện Kiểm sát không trả tự do thì có cơ quan này phải có trách nhiệm trước hành vi của mình", ông Thuyền cho biết.

Đồng quan điểm này, Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng cho biết:

“Chúng ta hình dung, khi anh bắt giữ người có nghĩa là anh đã đụng đến quyền con người.

Việc bắt giữ, giam giữ người quá thời hạn là không thể chấp nhận.

Tôi cho rằng, riêng bắt giữ người đã là vấn đề rồi. Nay bắt giữ người quá thời hạn như vậy là nghiêm trọng rồi vì đã xâm phạm quyền con người rồi.

Như vậy, việc đòi hỏi thêm xảy ra hậu quả nghiêm trọng nữa có nghĩa là anh đã đòi gấp đôi sự nghiêm trọng.

Tôi cho rằng, đòi hỏi như vậy là không thể chấp nhận được.

Bây giờ, cứ có hành vi nguy hiểm cho xã hội thì người dân đã bị cơ quan chức năng xử lý rồi.

Trong khi người tiến hành tố tụng có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng, nhưng lại phải đợi đến khi xảy ra hậu quả nghiêm trọng nữa có nghĩa là việc xử lý hơi muộn, không công bằng với công dân bình thường.

Tại sao những người hiểu biết pháp luật hơn anh lại đi làm sai? Trên thực tế sẽ có những hành vi cố tình bắt giữ người trái pháp luật vì mục đích nào đó. Vậy căn cứ vào đâu để xử lý những người này?

Bản thân cơ quan tố tụng là người đi bảo vệ quyền con người, chống tội phạm nhưng anh lại là người vi phạm thì tại sao anh lại muốn gấp đôi sự nghiêm trọng của mình mới bị xử lý.

Cái đó là không công bằng, trong khi Hiến pháp đã quy định mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật.

Do đó, yêu cầu về việc bắt giữ, giam giữ người trái pháp luật đến khi xảy ra hậu quả nghiêm trọng thì mới bị xử lý tôi cho là không đúng với quyền con người và công bằng xã hội.

Cần thiết phải nghiên cứu kỹ điều luật này để làm sao đảm bảo được sự hợp lý, đặc biệt phải đề cao quyền bất khả xâm phạm của công dân”.

Bà Tuyết bị tạm giam hơn 1.200 ngày bằng chứng cứ giả

Sau những phát biểu của "ông nghị" Dương Ngọc Hải, nhiều độc giả đề cập đến trách nhiệm của ông này khi ở vị trí Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ký lệnh bắt tạm giam bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết (Kế toán trưởng Công ty L&M Việt Nam), dù chưa đủ căn cứ buộc tội.

Phải chăng ông Hải phát biểu như vậy cũng là để né trách nhiệm cho chính mình, khi mà bà Tuyết đã bị tạm giam hơn 41 tháng (hơn 1.230 ngày) nhưng vụ án tới nay thì bị Toà cấp cao huỷ án sơ thẩm, điều tra lại từ đầu?

Trên thực tế ngay từ giai đoạn đầu của vụ án này, Tòa án đã rất nhiều lần trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung vì không đủ căn cứ buộc tội bà Tuyết.

Vậy nhưng cho tới nay bà Tuyết đã bị tạm giam hơn 41 tháng (hơn 1.230 ngày) – một con số có thể nói vào loại kỷ lục ở Việt Nam.

Vậy trách nhiệm của ông Dương Ngọc Hải ra sao khi ký lệnh bắt tạm giam bà Tuyết?

Cần phải nhắc lại một vấn đề quan trọng khác, đấy là ngay ở giai đoạn đầu của vụ án, luật sư bảo vệ cho quyền và lợi ích hợp pháp của bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết nhiều lần đề nghị khởi tố Yee Lip Chee (Tổng giám đốc Công ty L&M Việt Nam, kẻ chủ mưu và cũng chính là kẻ làm đơn tố cáo bà Tuyết sai sự thật), nhưng ông Dương Ngọc Hải không xem xét nghiêm túc vấn đề này.

Tại phiên tòa diễn ra vào tháng 3/2016, Hội đồng xét xử đã ra quyết định khởi tố vụ án để làm rõ vai trò, đối tượng chủ mưu của Yee Lip Chee trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty L&M Việt Nam.

Đến phiên tòa ngày 19/1/2017, Tòa án cấp cao Thành phố Hồ Chí Minh một lần nữa khẳng định phải khởi tố Yee Lip Chee và nhận định: "chưa có căn cứ bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Tòa án cấp cao Thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra lại. Những diễn biến này một lần nữa cho thấy trách nhiệm rất lớn của ông Dương Ngọc Hải, bởi ông đã trực tiếp ký các lệnh tạm giam, các cáo trạng truy tố bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết ra tòa mà trong các cáo trạng đó, các chứng cứ ông nại ra như: Bà Tuyết làm giả sổ sách kế toán; làm giả các ủy nhiệm chi; dùng thủ đoạn gian dối chiến đoạt tiền của Công ty L&M Việt Nam đều được chứng minh tại tòa là không có thật.

Nói đúng và đầy đủ là những chứng cứ này là giả mạo do Viện kiểm sát tự nghĩ ra, gán cho bà Tuyết để phục vụ việc ra lệnh tạm giam công dân.

Hơn nữa, những đối tượng tố cáo bà Tuyết là Wong Kong Hee, Yee Lip Chee mà bản cáo trạng ông Hải ký cho rằng những đối tượng này là bị hại, là người bị bà Tuyết lừa đảo thì đã được cả 2 cấp tòa chứng minh là những kẻ chủ mưu, phải khởi tố để điều tra cùng bà Tuyết (nếu trong trường hợp có một vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra), những kẻ này đến nay cũng đã biến mất khỏi Việt Nam.

Vậy Viện kiểm sát thành phố Hồ Chí Minh còn giữ người đến bao giờ là câu hỏi nhức nhối đặt ra hiện nay cần Viện trưởng Vịên kiểm sát nhân dân tối cao trả lời?