Kiến nghị khởi tố vụ MobiFone mua AVG

Ngày 14-3, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã thông báo kết luận thanh tra toàn diện Dự án Tổng Công ty Viễn thông MobiFone mua 95% cổ phần của Công ty CP Nghe nhìn Toàn Cầu (AVG). Kết luận thanh tra được công bố sau 2 ngày MobiFone và các cổ đông chuyển nhượng đã thống nhất hủy bỏ thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần mua bán AVG giữa hai bên. TTCP chỉ rõ quá trình thực hiện dự án đầu tư, MobiFone, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) và các cơ quan có liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm.

AVG nợ "đầm đìa"

Đối với MobiFone, cơ quan thanh tra chỉ rõ đơn vị này thiếu trách nhiệm và làm trái trong việc đề xuất dự án đầu tư, đặc biệt trong việc đánh giá tình hình tài chính, kinh doanh của Công ty AVG (hoạt động kinh doanh của AVG rất khó khăn, tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp ngày 31-3-2015 là rất xấu). Tổng số nợ phải trả là hơn 1.266 tỉ đồng; giá trị còn lại của tài sản cố định là 208,589 tỉ đồng. Đặc biệt, từ khi thành lập đến thời điểm thẩm định giá liên tục lỗ, số lỗ lũy kế là hơn 1.632 tỉ đồng (bằng 45% vốn điều lệ).

MobiTV là kênh truyền hình được MobiFone đầu tư sau khi mua AVG Ảnh: HOÀNG TRIỀU

TTCP xác định vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của AVG là hơn 2.659 tỉ đồng, chiếm 73,3% vốn điều lệ. Đáng chú ý là việc đầu tư để mua lại cổ phần tại Công ty CP Giống tằm Mai Lĩnh và Công ty CP An Viên B.P với số tiền 2.473,2 tỉ đồng, tuy nhiên các dự án của hai công ty này chưa được triển khai. Trong đó: Khoản đầu tư 673,2 tỉ đồng nhận chuyển nhượng 3,96 triệu cổ phần tại Công ty Mai Lĩnh (giá chuyển nhượng 170.000 đồng/cổ phần, cao gấp 17 lần mệnh giá cổ phần); khoản đầu tư 1.800 tỉ đồng nhận chuyển nhượng 15 triệu cổ phần tại Công ty CP An Viên B.P (giá chuyển nhượng 120.000 đồng/cổ phần, cao gấp 12 lần mệnh giá cổ phần).

MobiFone làm trái quy định

Theo TTCP, khi báo cáo đề xuất đầu tư nhận chuyển nhượng cổ phần AVG và lập dự án đầu tư trình Bộ TT-TT phê duyệt, MobiFone đã báo cáo không trung thực, đánh giá không đúng thực trạng tài chính rất xấu của AVG. Thậm chí, MobiFone còn đánh giá khả quan về tình hình tài chính, kinh doanh của AVG khi khẳng định có tăng trưởng. Ngoài ra, MobiFone đã làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá; nghiệm thu kết quả thẩm định giá; việc sử dụng kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp trong đàm phán mua cổ phần AVG. Điều này dẫn đến khi đàm phán giá mua cổ phần, MobiFone sử dụng kết quả thẩm định giá do AMAX xác định giá trị AVG là 16.565 tỉ đồng mà không trừ các khoản nợ phải trả 1.134 tỉ đồng.

Ngoài ra, MobiFone đã không loại 2 khoản đầu tư ngoài lĩnh vực truyền hình của AVG. TTCP xác định đây là hành vi làm trái quy định, tiềm ẩn nguy cơ lỗ lớn khi AVG thoái vốn đầu tư theo giá thị trường, làm giảm lợi nhuận hợp nhất, ảnh hưởng tiêu cực đến việc cổ phần hóa (CPH) MobiFone. TTCP cho rằng việc MobiFone sử dụng 100% nguồn vốn chủ sở hữu để đầu tư dự án, không đúng với nội dung trong Dự án đầu tư báo cáo Bộ TT-TT (30% vốn chủ sở hữu, 70% vốn vay); thời gian thanh toán hợp đồng chuyển nhượng cổ phần AVG là 19 ngày có biểu hiện không bình thường.

Cơ quan thanh tra kết luận những vi phạm, làm trái quy định, thiếu trách nhiệm nêu trên của MobiFone, nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của nhà nước tại MobiFone khoảng 7.006 tỉ đồng, trong đó thiệt hại do mua nợ phải trả của AVG 1.134 tỉ đồng. Không chỉ vậy, việc thực hiện đầu tư dự án đã trực tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh viễn thông, làm sụt giảm lớn hiệu quả kinh doanh ngay từ năm 2016 và nhiều năm tiếp theo, số lỗ lũy kế đến cuối tháng 12-2017 là 1.982,7 tỉ đồng. Trách nhiệm để xảy ra khuyết điểm, vi phạm thuộc về hội đồng thành viên (HĐTV), chủ tịch HĐTV, ban tổng giám đốc, kế toán trưởng, bộ phận đàm phán, các bộ phận liên quan thuộc MobiFone.

Sai phạm của nhiều bộ liên quan

Đối với Bộ TT-TT, cơ quan thanh tra cho rằng Tổ thẩm định dự án đã không xem xét, phân tích các thông tin về hạn chế, giới hạn, tính pháp lý, mức độ tin cậy của các Chứng thư thẩm định giá, báo cáo thẩm định giá và báo cáo tư vấn mà MobiFone đã sử dụng để đàm phán giá mua 95% cổ phần AVG, thể hiện thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định dự án đầu tư. Tổ trưởng tổ thẩm định đã không tổng hợp đầy đủ các ý kiến phản biện của một số thành viên nhưng đã đánh giá MobiFone nghiên cứu đầy đủ, toàn diện về dự án là thiếu khách quan.

"Bộ TT-TT với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu và quản lý nhà nước về thông tin, truyền thông đã thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định dự án; Quyết định số 236/2015 phê duyệt dự án đầu tư không bảo đảm căn cứ pháp lý, vi phạm các quy định của pháp luật, gây thiệt hại nghiêm trọng vốn của nhà nước, cần phải được xem xét, hủy bỏ" - kết luận thanh tra nêu rõ.

Cơ quan thanh tra cũng chỉ rõ trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong văn bản đề nghị Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư dự án không đúng quy định tại Luật Đầu tư. Tuy nhiên, sau khi MobiFone đã ký và thanh toán 95% giá trị hợp đồng với AVG, ngày 22-1-2016, bộ này lại có văn bản nêu rõ ảnh hưởng trực tiếp với nhiều nguy cơ, rủi ro, đồng thời "đề nghị dừng thực hiện dự án".

Đối với Bộ Tài chính, kết luận thanh tra chỉ ra cơ quan này đã nhận thấy hiệu quả đầu tư dự án có vấn đề nhưng vẫn thống nhất với đề xuất của bộ này về chủ trương đầu tư dự án và đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trong khi MobiFone đang tiến hành CPH. 

Dàn lãnh đạo MobiFone bị đề nghị xử lý

Theo TTCP, đây là vụ việc kinh tế rất nghiêm trọng, cơ quan này kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao cơ quan điều tra có thẩm quyền của Bộ Công an tiếp nhận toàn bộ hồ sơ, tài liệu thanh tra để xem xét, khởi tố điều tra. Về xử lý kinh tế, Bộ TT-TT và MobiFone chịu trách nhiệm xử lý, thu hồi số tiền đã thanh toán trong việc mua 95% cổ phần AVG. Truy thu từ MobiFone, nộp vào ngân sách nhà nước số tiền 1,3 tỉ đồng; xử lý, thu hồi số tiền 1,54 tỉ đồng chi phí tư vấn đã chi cho 2 công ty tư vấn.

TTCP cũng kiến nghị Bộ TT-TT chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với chủ tịch HĐTV, các thành viên HĐTV, tổng giám đốc, các phó tổng giám đốc, kế toán trưởng, bộ phận của MobiFone đàm phán mua cổ phần AVG và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.

M.CHIẾN

Cần làm rõ trách nhiệm, không nể nang

Ông Vũ Quốc Hùng, nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra trung ương, cho rằng: "Đối với vụ việc MobiFone mua AVG là sai phạm rất lớn, một bài học sâu sắc để rút kinh nghiệm. Rõ ràng ở đây có phần trách nhiệm từ chính tổ chức Đảng, tổ chức giám sát, kiểm tra… của các bộ, ngành, cơ quan liên quan. Sắp tới đây, các cơ quan chức năng phải vào cuộc khách quan, trung thực, không nể nang, không né tránh, không để lọt người, lọt tội, không có vùng cấm song cũng không để oan sai như tinh thần nghiêm minh pháp luật trong nhiều vụ đại án gần đây".

B.TRÂN ghi

Cổ phần hóa đúng hạn thì không có chuyện mua AVG

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), cho rằng: Việc cổ phần hóa (CPH) MobiFone bị đình hoãn mà không có lý do chính đáng nhưng đến nay vẫn chưa CPH. Nếu nhà mạng này được CPH từ năm 2008 thì nhà đầu tư sẽ giám sát, không thể có thương vụ với AVG. Thậm chí, nếu CPH theo đúng lộ trình thì MobiFone đã có thể góp cổ tức cho nhà nước hàng tỉ USD bởi đây là doanh nghiệp hoạt động rất hiệu quả. Nhưng đáng tiếc là từ lúc đình hoãn CPH, nhân sự quản lý yếu kém hoạt động sa sút mới dẫn đến chuyện mua AVG.

Theo TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, hủy hợp đồng đầu tư là việc không đơn giản vì đây là một vụ đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước. Theo quy định, để thực hiện thương vụ này thì phải xin ý kiến rất nhiều nơi. Khi hủy đầu tư cũng phải được thực hiện theo quy trình và phải được các cơ quan đồng ý.

P.ANH