10 phát ngôn ấn tượng về khởi nghiệp

"Đưa năm 2016 là năm khởi nghiệp", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định như vậy trong phiên họp thường kỳ đầu tiên khi Chính phủ mới kiện toàn ngày 4-5/5/2016. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển là một trong những định hướng quan trọng của Thủ tướng khi mới nhậm chức. Ông nêu rõ: "Mọi ngành, mọi cấp phải xem lại xem có gây khó cho doanh nghiệp hay không?"

Tháng 10/2016, trong bài phát biểu tại Lễ phát động Chương trình "Thanh niên khởi nghiệp" giai đoạn 2016 – 2021 và Ngày hội Thanh niên Khởi nghiệp,Thủ tướng nhấn mạnh: "Khởi nghiệp là một trong những thước đo thành công của Chính phủ kiến tạo. Chưa bao giờ khởi nghiệp được sự quan tâm của Chính phủ và toàn bộ hệ thống chính trị như lúc này. Chưa bao giờ khởi nghiệp có những điều kiện thuận lợi như lúc này".

Tại lễ kỷ niệm 10 năm đầu tư ra nước ngoài của Viettel, Thủ tướng cũng giao trọng trách cho tập đoàn có lợi nhuận cao nhất Việt Nam: "Viettel phải thực hiện tốt vai trò là trung tâm thúc đẩy, khuyến khích khởi nghiệp, trước hết về viễn thông và công nghệ thông tin".

Thông thường, khởi nghiệp gắn liền với các công ty tư nhân và người trẻ tuổi nhưng Tổng giám đốc Viettel Nguyễn Mạnh Hùng lại kể một câu chuyện của một công ty Nhà nước 100% và với những người không còn trẻ tuổi. Theo đó, Viettel khởi nghiệp kinh doanh viễn thông khi "trong tay hầu như không có gì. Nhân sự có khoảng chưa đến 100 người, tổng tài sản (vốn) cỡ khoảng 2 tỷ đồng, vốn đó không phải tiền mà được vật chất hoá qua mấy cái ôtô cũ, cái nhà hai tầng".

CEO Viettel khẳng định: "Không có gì là sức mạnh vô cùng lớn của người khởi nghiệp", bởi "Khi không có gì để mất, bạn có mọi thứ để thắng".Chưa hết, khi khởi nghiệp đầu tư viễn thông ra nước ngoài, Viettel vẫn là một công ty nhỏ ở Việt Nam và hoàn toàn vô danh với thế giới.

Ông Hùng và các đồng nghiệp vẫn kiên định với chiến lược của mình bởi: "Chúng tôi tin rằng theo đuổi ước mơ của mình và hiện thực nó là việc mà bất kỳ ai trong đời cũng nên thử cố gắng. Và rồi chúng tôi cũng rất nhiều lần chứng minh là mình có thể làm được" dù trước đó "đã nhiều lần, rất nhiều người bảo với chúng tôi rằng, Viettel không thể làm được việc này".  

Ông Trần Bá Dương là người sáng lập, đồng thời cũng là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP ôtô Trường Hải. Người đứng đầu doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam cho rằng: "Khởi nghiệp không nên bó gọn ở khái niệm bắt đầu nghiệp kinh doanh, mà cần hiểu rộng ra và hàm chứa sự khuyến khích.

Hơn nữa, khái niệm khởi nghiệp không chỉ khuyến khích các bạn trẻ mới kinh doanh, mà nên mở rộng khái niệm để khuyến khích các doanh nghiệp lớn, doanh nhân lớn. Tinh thần khởi nghiệp hãy nghĩ nó thật sự trọn vẹn, bao quát hơn để không chỉ khích lệ những bạn trẻ mới tìm cách lập thân, lập nghiệp; mà còn cả các doanh nghiệp đang nỗ lực phát triển mở rộng quy mô. Các doanh nghiệp đã thành công ở một số lĩnh vực sẽ tiếp tục thành công với các ngành nghề mới". 

Theo đó, một doanh nghiệp mở rộng quy mô kinh doanh, mở rộng ngành nghề mới cũng nên được gọi là khởi nghiệp. Hay một cá nhân trong doanh nghiệp, bắt đầu lãnh đạo công ty trên một cương vị mới cũng được coi là người khởi nghiệp.

Chủ tịch HĐQT FLC Group – người đã vượt qua tỷ phú đôla Phạm Nhật Vượng để trở thành người giàu nhất trên sàn chứng khoán Việt Nam năm 2016 cho rằng: "Khởi nghiệp cần cẩn trọng, nhưng đừng thận trọng quá, vì nếu cứ ngồi tính toán rủi ro, bạn sẽ không làm gì được cả".

Doanh nhân nổi tiếng với việc "làm những điều không thể" ở khu nghỉ dưỡng 5 sao FLC Sầm Sơn và FLC Quy Nhơn khuyên các bạn trẻ tham khảo ý kiến của những người từng khởi nghiệp để lấy sự khích lệ và kinh nghiệm nhưng "đừng làm hoành tráng ngay từ đầu". Ông Quyết có một nhận xét khá thú vị về startup: "Thông thường, những người cản trở bạn khởi nghiệp lại là gia đình, nhưng dù sao bạn vẫn nên có sự ủng hộ của người thân".

Chủ tịch FLC Group khuyến khích các bạn trẻ khởi nghiệp nếu thực sự đam mê và có phương án khả thi vì "nếu có thất bại về kinh doanh, bạn vẫn thu được kinh nghiệm". Ông cho rằng, khởi nghiệp ở độ tuổi nào cũng được bởi quan trọng là ý tưởng, nhiệt huyết:"15 tuổi có cách khởi nghiệp của tuổi 15, người 80 tuổi lại có cách đi khác".  

Thành lập FPT năm 1988 cùng 12 anh em khác, ông Trương Gia Bình – Chủ tịch HĐQT FPT (công ty hiện có doanh thu 2 tỷ USD/năm) thấy mình "có trách nhiệm phải trả lại" và hỗ trợ các startup là một trong số đó. Người đứng đầu FPT chia sẻ: "Làm start up là phải mạo hiểm, đôi khi bất cần. Ví dụ như Vật Giá làm 3 năm ăn mỳ gói không một đồng lương, không sao cả. Hay như Steve Jobs cũng vậy. Ông bỏ con, bỏ người tình của mình và chỉ tập trung vào làm điện thoại".

Bổ sung thêm những đặc biệt của startup, ông Bình nói đến "sống khác biệt, nhìn thế giới theo một cách khác, không suy nghĩ chín chắn nhưng lại thiên về hành động". Từng xây dựng FPT từ những ngày đầu tiên nhưng ông Bình lại tự nhận mình không đủ "điên" để làm việc bất chấp hậu quả. Dù vậy, ông chia sẻ là có thể hiểu được ý tưởng khởi nghiệp và giúp các start up thành công. Điều quan trọng, ông cho rằng chính "sự kiên trì, bền bỉ, lao vào làm không ngại mệt mỏi là yếu tố mang lại thành công cho các start up".  

Chủ tịch HĐQT CTCP Thế Giới Di Động Nguyễn Đức Tài chia sẻ, khởi nghiệp ở tuổi 35 vì sớm quá là lúc đang yên ổn: lương cao, có xe đưa xe đón. Trong khi đó, con người ta rất khó thay đổi khi mà mọi thứ đang quá yên ổn để chấp nhận mạo hiểm. Chủ tịch Thế giới Di động cho rằng, nếu mọi thứ yên ổn thì có lẽ ông Tài giờ vẫn làm thuê cho một tập đoàn nước ngoài nào đó. "30 tuổi người ta đã cấp xe hơi cho mình đi. 40 tuổi chắc người ta cấp máy bay cho mình đi. Cho đến lúc, vị trí của mình không còn phù hợp", ông Tài nói.

Người đứng đầu công ty nổi tiếng với khoản thưởng cho nhân viên bằng cổ phiếu trị giá hàng nghìn tỷ đồng nói : "Tôi cho rằng khởi nghiệp cũng đừng nên ở độ tuổi đừng quá trẻ, đừng quá già. Quá trẻ, thất bại thì nản chí. Quá già thì rủi ro lớn lắm, không có cơ hội làm lại. Trẻ thì thất bại có thể làm lại được".

Nhận xét về việc trẻ tuổi nhưng vẫn muốn khởi nghiệp ông Tài cho rằng: Trẻ cũng được nhưng nên tìm thêm cộng sự để bù lấp phần bản thân thiếu hụt. Trẻ hăng hái nhưng rất dễ bộc phát và chủ quan, mà đôi khi chủ quan không tốt cho khởi nghiệp".

Tỷ phú đôla đầu tiên của Việt Nam đã từng phá sản vài lần khi khởi nghiệp nhưng đến khi trở thành ông chủ của "đế chế" Vingroup có vốn hóa 5 tỷ USD trên sàn chứng khoán, Phạm Nhật Vượng vẫn muốn mình và mọi nhân viên giữ được tinh thần của những ngày đầu tiên. Người được Forbes đặt biệt danh "Donald Trump của Việt Nam" cho biết, ông đã đổi slogan của tập đoàn từ "Nơi tinh hoa hội tụ cùng phát triển" thành "Mãi mãi tinh thần khởi nghiệp" để "mọi người giữ mãi cái ngọn lửa ấy, ý chí ấy, tinh thần làm việc đấy".

Lý do là ông Vượng thấy công ty của mình còn "quá nhỏ bé so với các công ty khác trên thế giới, còn quá nhiều việc phải làm và chưa có gì để khoe khoang" nên phải "mãi mãi tinh thần khởi nghiệp". Chủ tịch Vingroup cho rằng, tập đoàn này đã phát triển nhưng chưa đạt mức thịnh mà có rất nhiều đỉnh cao khác cần phải đạt tới. "Nếu Vingroup có khoảng 100 tỷ USD thì mới cần tính tới việc kìm hãm sự phát triển của tập đoàn lại", ông Vượng chia sẻ trong buổi nói chuyện được gọi là "lần đầu ra khỏi hang" tại Tập đoàn Viettel khi được hỏi về việc có nên kìm hãm cái Thịnh để tránh Suy.

Đỗ Hoài Nam là người đồng sáng lập và ông chủ của SeeSpace. Sau hai lần khởi nghiệp thành công tại Australia và Mỹ chia sẻ, người trẻ cần xác định rõ "Tinh thần khởi nghiệp" cho chính mình. Tại Mỹ, mọi bạn trẻ khởi nghiệp tất nhiên đều nung nấu ước mơ làm giàu nhưng vượt lên trên tất cả là lý tưởng mong muốn được khẳng định "Tôi là số 1", "Tôi sẽ làm tốt hơn tất cả". Trong khi đó nhiều bạn trẻ trong nước chỉ quan tâm vào việc "Tôi kiếm được bao nhiêu tiền?".

Doanh nhân này trích dẫn một phát ngôn nổi tiếng của Guy Kawasaki, một nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu thế giới: "Nếu bạn chỉ nghĩ đến tiền, thì đừng có làm doanh nghiệp khởi nghiệp. Không phải tiền không quan trọng mà nếu bạn chỉ nghĩ đến tiền, sẽ có những khó khăn bạn không thể vượt qua được, bởi có những lúc bạn sẽ chẳng có gì trên người".

Ngoài ra, trách nhiệm xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Anh chia sẻ trong một lần trò chuyện: "Mình chỉ khởi nghiệp khi muốn thay đổi bất cập trong xã hội, có lý do tin rằng giúp cho xã hội tốt hơn. Niềm tin sắt đá vào việc thay đổi xã hội sẽ cho bạn động lực start up".

Với 4 lần khởi nghiệp và 3 lần thất bại, CEO&Founder MOG cho rằng với mỗi startup, việc nỗ lực mỗi ngày của những người tham gia mới là yếu tố đảm bảo thành công của dự án và ý tưởng chỉ đóng góp khoảng 1% cho thành công. Trần Anh Dũng chia sẻ, 3 lần thất bại đã giúp anh trải nghiệp quan trọng giúp anh trưởng thành khi khởi nghiệp lại và xây dựng nền móng cho MOG cũng như điều hành công ty sau này.

CEO MOG khuyên các bạn trẻ khởi nghiệp với đam mê chứ không nên theo sở thích tức thời bởi đến một thời điểm nào đó sẽ rất khó khăn, chỉ có đam mê mới giữ họ tiếp tục. Bên cạnh đó,với một startup, nếu phát triển được thì đến một giai đoạn nào đó mô hình cũ sẽ trở nên chật chội, không bao quát được toàn bộ hoạt động mở rộng sau này. Nếu không tái cơ cấu thì doanh nghiệp dễ chết vì đông quá và không có tính tổ chức. Thông thường trải qua khoảng 3-5 năm thì một startup sẽ phải làm điều này.

Ông Hoàng Khải - Chủ tịch Khaisilk Group thường được gọi với cái tên thân mật Khải Silk. Bình luận về câu chuyện thất bại của cựu CEO The Kafe – Đào Chi Anh (người phải rời công ty do mình sáng lập sau khi gọi vốn thành công một thời gian ngắn), Khải Silk cho rằng:"Không có những giấc mơ thì làm sao có những thành công!" và cũng vì thế nên "hai từ GIẤC MƠ & ẢO TƯỞNG cũng chỉ cách nhau một sợi tóc mà thôi".

Theo doanh nhân này, khi ảo tưởng mà thành công thì người ta gọi là giấc mơ, còn khi giấc mơ thất bại thì người ta gọi là ảo tưởng. Thế nhưng: "Hãy sống cùng với những ước mơ".

Khải Silk cũng chia sẻ với các bạn trẻ: "Hãy tin tưởng vào con đường mình đi, chứ đừng nghe theo những lời khuyên của ai cả vì họ chẳng giúp gì được cho mình đâu. Phải tự thân lèo lái con thuyền vượt qua khó khăn, định hướng đúng con đường cho tương lai của mình" và "Những chia sẻ trên báo chí hay sách vở chỉ là để tham khảo. Bởi mỗi hoàn cảnh khác nhau, thời điểm khác nhau, quá khứ, hiện tại và tương lai đều khác nhau".