Cty CP đầu tư và xây dựng HUD 405 - Bình Định, một trong ba doanh nghiệp bị khởi kiện. Ảnh X.N

Những con nợ “trọc đầu”

Đây là đợt khởi kiện đòi nợ đầu tiên của LĐLĐ Bình Định kể từ khi tiếp nhận chức năng này từ cơ quan BHXH. Cty TNHH Tân Long Granite (Khu Công nghiệp Phú Tài) quản lý, sử dụng 73 lao động, trong đó, số lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHTN, BHYT có 43 người. Đại diện pháp luật cho doanh nghiệp là ông Trần Học Quân - chức vụ giám đốc. Ngày 30.11.2016, tại cuộc kiểm tra do BHXH Bình Định tiến hành, nhiều sai phạm của Tân Long Granite được chỉ ra như chưa xây dựng thang, bảng lương theo quy định tại Nghị định số 49/2013/NĐ-CP ngày 14.5.2013 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về tiền lương; đơn vị có trích BHXH, BHTN, BHYT song chưa chuyển trả kịp thời hằng tháng cho người lao động. Đến ngày 31.10.2016, Cty còn nợ hơn 416 triệu đồng kể cả phần lãi chậm nộp gần 230 triệu đồng. Phần nhỏ trong số đó (60 triệu đồng), ngày 11.11.2016 được doanh nghiệp chuyển đóng cho cơ quan BHXH.

Con nợ thứ hai, Cty TNHH một thành viên Hong Yeng Việt Nam được nhận diện là “liên tục để nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN và lãi chậm đóng kéo dài”, bất chấp việc cơ quan BHXH tỉnh Bình Định kiểm tra thông báo, thúc giục hằng tháng. Ở thời điểm bị kiện, Hong Yeng Việt Nam còn nợ 462 triệu đồng của 13 lao động. Thời gian nợ tính từ tháng 1.2016. Trong 3 chủ thể bị buộc phải ra tòa, Cty CP đầu tư và xây dựng HUD 405 - Bình Định là con nợ lớn và dai dẳng nhất: Nợ 8 lao động từ tháng 4.2013 với số tiền 1 tỉ 363 triệu đồng. HUD 405 - Bình Định do Giám đốc Tô Cao Văn là người đại diện pháp luật, có trụ sở chính tại 70 Tây Sơn, phường Ghềnh Ráng, TP. Quy Nhơn, hồi năm 2015 từng bị thanh tra Bình Định phát hiện có dấu hiệu sai phạm trong lĩnh vực quản lý, sử dụng công sản; chủ yếu là hành vi cho thuê lại phần diện tích được thuê của Nhà nước với giá cao để hưởng lợi.

Sàng lọc hồ sơ, khuyến khích NLĐ khởi kiện

Trong khi chờ lịch xét xử của TAND TP. Quy Nhơn, đánh giá từ phía khởi kiện là khá bi quan.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch LĐLĐ Bình Định cho biết: “Hoạt động sản xuất, kinh doanh của cả ba doanh nghiệp trên đều sa sút nghiêm trọng. Tất cả đều khó khăn, thua lỗ kéo dài nếu không muốn nói là đang đứng trên bờ vực phá sản. Tôi lo, một khi tòa tuyên thắng kiện, sẽ không biết lấy gì đảm bảo để thi hành bản án”. Đấy là ông Hùng chưa kể, có doanh nghiệp như Hong Yeng Việt Nam một thời làm mưa làm gió trên “mặt trận” khai thác, tận thu titan, xây dựng hạ tầng khu công nghiệp ở Khu Kinh tế Nhơn Hội, thì nay, người đại diện - Chủ tịch Cty là Từ Phong Bội đã mịt mùng “bóng chim tăm cá” tận Hồng Kông, Trung Quốc. Tiến trình xét xử vụ đòi nợ BHXH ở Hong Yeng Việt Nam chắc chắn sẽ không dễ diễn ra trong ngày một ngày hai.

Câu hỏi đặt ra là tại sao Tổ chức Công đoàn Bình Định lại chọn phương án đòi nợ kém khả thi ngay trong lần “xuất trận” đầu tiên? Ông Hùng lý giải: “Thời điểm chuyển giao, chúng tôi chủ yếu dựa vào danh sách do BHXH đề xuất. Buổi đầu, tất cả đều mới mẻ, cơ sở dữ liệu chưa được kiểm soát chặt chẽ, thuần thục, việc tiếp nhận ý kiến từ cơ quan phối hợp là không tránh khỏi. Tình trạng này đang được nhận diện, phân tích, đánh giá để có thể điều chỉnh thành phương án phù hợp với bối cảnh hiện nay”.

“Công đoàn ngày càng chủ động hơn trong quá trình chuẩn bị hồ sơ khởi kiện. Chúng tôi thiết lập cơ chế theo dõi, giám sát tình hình sử dụng lao động, nợ BHXH, BHYT, BHTN và thực trạng tài chính doanh nghiệp. Quan hệ hợp tác với BHXH tỉnh cũng được đề cao thông qua chương trình phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin giữa hai bên. Bằng hoạt động của các ban chuyên môn như: Chính sách pháp luật, Trung tâm Tư vấn pháp luật công đoàn, chúng tôi đang xúc tiến sàng lọc, lựa chọn một danh sách khoảng 20 doanh nghiệp để lần lượt khởi kiện trong năm 2017. Nguyên tắc chọn lọc là những doanh nghiệp có thực lực, hoạt động bình thường nhưng cố tình xem thường pháp luật, vi phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Ngoài ra, hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện cho người lao động bị chiếm đoạt thành quả đứng ra khiếu kiện, trực tiếp đòi quyền lợi cho cá nhân và đồng nghiệp của họ”, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.