Dịch bệnh nguy hiểm lây lan: Đáng sợ mua bán lợn chết, lợn bệnh

Trước tình trạng dịch tả lợn châu Phi đang bùng phát mạnh, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, nếu không quyết liệt thì nguy cơ nhãn tiền là lây lan tốc độ nhanh, gây loạn cả một ngành hàng.

Dịch tả lợn châu Phi xuất hiện ở 17 tỉnh, thành phố

Theo thống kê mới nhất, tính đến thời điểm 9 giờ sáng ngày 14/3,  dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) đã xảy ra tại 221 xã, 52 huyện của 17 tỉnh, thành phố gồm: Hưng Yên, Thái Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Nội, Hải Dương, Hà Nam, Hòa Bình, Điện Biên, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Ninh Bình, Nam Định, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Sơn La và Nghệ An). Tổng số lợn bệnh và tiêu hủy là 23.442 con.

Đáng chú ý, tại một số tỉnh dịch bệnh này đang lây lan ở tốc độ khá nhanh. Đơn cử, ở Thái Bình là tỉnh đang để xảy ra tình trạng lây lan nhanh nhất. Tại địa phương này hiện đã có 86 xã, 6 huyện có dịch. Tổng số lợn bệnh và tiêu hủy là 10.778 con lợn.

Tương tự, ở Hà Nam, DTLCP cũng đã xuất hiện ở 37 xã, 7 huyện (Ân Thi, TP. Hưng Yên, Kim Động, Mỹ Hào, Văn Giang, Yên Mỹ và Tiên Lữ). Tổng số lợn mắc bệnh và tiêu hủy tính đến thời điểm hiện tại là 4.230 con.

Hay như ở Hải Phòng, dịch bệnh này cũng đã xảy ra ở 34 xã và đàn lợn phải tiêu huỷ lên tới gần 5.300 con.

Cũng theo báo cáo mới nhất của Cục Thú y (Bộ NN-PTNT), tính đến ngày 12/3, đơn vị này đã tổ chức lấy tổng cộng 2.929 mẫu giám sát, dương tính 1.310 mẫu; trong đó mẫu lấy từ các hộ có lợn bị bệnh là 1.881 mẫu (dương tính 1.299 mẫu), mẫu giám sát tại các hộ xung quanh hộ có lợn bị bệnh là 1.048 mẫu (dương tính 11 mẫu).

Hiện chưa có ổ dịch nào qua 30 ngày theo quy định tại Quyết định số 4527/QĐ-BNN-TY ngày 15/11/2018 của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT về Kế hoạch hành động ứng phó khẩn cấp với bệnh DTLCP.

Tại cuộc họp khẩn bàn giải pháp khống chế và ngăn chặn bệnh DTLCP vào chiều ngày 14/3, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định, đây là bệnh mới, nguy hiểm và khó, nên đến nay vẫn xảy ra tại 17 tỉnh thành trên cả nước và có dấu hiệu lây lan.

Theo Bộ trưởng Cường, từ khi phát hiện ổ dịch đầu tiên cho tới nay, trong 1 tháng rưỡi, cả hệ thống chính trị, từ trung ương tới địa phương đã rốt ráo vào cuộc, trên tất cả các lĩnh vực từ giám sát, phát hiện, khoanh vùng, xử lý...  song có những điểm vẫn cần quyết liệt hơn, bài bản căn cơ hơn, thậm chí chỉnh sửa kiên quyết nếu khó nếu không tình hình này”rất căng”.

Bộ trưởng cũng cho rằng, nếu đợt tới không quyết liệt thì nguy cơ nhãn tiền là lây lan tốc độ nhanh, gây loạn cả một ngành hàng.

Vẫn còn tình trạng mua bán lợn dịch, lợn chết
 

Theo báo cáo của Cục Thú y, kết quả bước đầu điều tra, xác định nguyên nhân chính dẫn đến bệnh DTLCP xuất hiện tại các tỉnh, thành phố là do một số người chăn nuôi, thương lái chưa nhận thức đầy đủ được tính chất nguy hiểm của dịch bệnh, cũng như vì lợi ích kinh tế trước mắt nên khi có lợn bệnh, lợn chết đã mua bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ lợn bệnh, lợn nghi mắc bệnh, dẫn đến dịch bệnh lây lan nhanh, ở phạm vi rộng.

Thêm nữa, virus DTLCP có khả năng tồn tại lâu trong lợn bệnh, các sản phẩm lợn bệnh, trong môi trường và dụng cụ chăn nuôi; trong khi đó, phần lớn hiện nay vẫn là chăn nuôi nhỏ lẻ, mật độ chăn nuôi cao, các hộ chăn nuôi lợn đan xen trong các khu dân cư và các hộ chăn nuôi này khó hoặc không thường xuyên thực hiện đầy đủ các biện pháp vệ sinh phòng bệnh; tình trạng sử dụng thực phẩm dư thừa trong chăn nuôi khá phổ biến, dẫn đến dịch bệnh lây lan nhanh.

Một nguyên nhân nữa là virus DTLCP có thể có thể lây lan từ khu vực có dịch sang nơi khác qua phương tiện vận chuyển và con người. Ví dụ tại tỉnh Sơn La: Dịch xảy ra tại khu vực gần với đường đi qua khu vực Pha đin nơi có điểm tắm lợn.

Đề cập tới những bất cập trong vấn đề kiểm soát dịch bệnh, ông Phạm Văn Đông – Cục trưởng Cục Thú y thừa nhận, tại các ổ dịch mặc dù có các chốt kiểm dịch nhưng không kiểm soát chặt chẽ được phương tiện, người, động vật, sản phầm động vật (một số đoàn công tác, kể cả đoàn chuyên gia FAO phát hiện có người dân chở lợn sống bằng xe máy trong thôn đang có dịch tại Thái Bình).

Bên cạnh đó, các địa phương cũng chưa quản lý triệt những thương lái đi thu gom lợn, trong đó có lợn ốm, chết; việc quản lý những người tham gia truyền tinh lợn, buôn bán thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y,… chưa triệt để, dẫn đến đây là những yếu tố nguy cơ cao làm lây lan dịch bệnh.

Nhiều người tham gia xử lý tiêu hủy lợn bệnh chưa được tập huấn kỹ về an toàn sinh học cá nhân; một số người tham gia xử lý, tiêu hủy lợn bệnh đã làm lây lan dịch bệnh về đàn lợn của gia đình mình…

Ông Đông cũng cho biết, thời gian qua việc lấy mẫu rất nhiều. Có địa phương một ngày lấy 300 mẫu gửi về, vừa tốn kém, lãng phí, không đủ sức xét nghiệm.

Theo ông, việc lấy mẫu nhiều cũng làm lây lan dịch bệnh. Thế nên, đối với trang trại quy mô lớn, xử lý toàn bộ lợn trong ô chuồng có bệnh. Nếu có biểu hiện tương tự thì tiêu hủy mà không cần lấy mẫu xét nghiệm.

Đối với các hộ, trại khác trong cùng địa phương cấp thôn có dịch bệnh, tiêu hủy toàn đàn có lợn biểu hiện triệu chứng lâm sàng của bệnh DTLCP hoặc lợn chết không rõ nguyên nhân và xử lý ổ dịch theo quy địn không cần thiết phải lấy mẫu xét nghiệm

Tại cuộc họp khẩn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu Cục Thú y đánh giá lại toàn bộ nguyên nhân gây bệnh, tổng hợp, nghiên cứu tìm ra nguyên nhân chính. Ngoài ra, cần xem lại việc lấy mẫu xét nghiệm của đàn lợn xung quanh ổ dịch, vì các ổ dịch hiện đang xuất hiện theo kiểu "xôi đỗ".

Trong khi đó, kết quả xét nghiệm các mẫu trên đàn lợn xung quanh ổ dịch thời gian qua có tỷ lệ dương tính với dịch tả lợn châu Phi là rất thấp. Nếu vẫn thực hiện như vậy sẽ gây tốn kém.