Chống tham nhũng, đừng hy vọng nhiều vào thanh tra

Phát biểu tại hội thảo “MTTQ Việt Nam với công tác phòng chống tham nhũng (PCTN)” do Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổ chức ngày 18/12, GS.TS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm VPQH nêu thực tế những vụ tham nhũng, tiêu cực được Ủy ban Kiểm tra T.Ư chỉ ra đều đã được thanh tra, nên đừng hy vọng nhiều vào thanh tra.

Tại hội thảo, PGS.TS. Ngô Huy Cương (Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội) nêu ý kiến dư luận cho rằng, trong PCTN, Tổng Bí thư, Thủ tướng rất quyết liệt, “nóng bỏng” nhưng các cơ quan, tổ chức khác lại đang nguội. Riêng về vấn đề xử lý kỷ luật người đứng đầu nếu phát hiện ra tham nhũng tại cơ quan đó, ông Cương không đồng tình và cho rằng cần phải khen thưởng người đứng đầu khi phát hiện ra tham nhũng trong cơ quan.

Đồng tình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp Nguyễn Đình Quyền cũng cho rằng, đây là quy định rất “lạ”. “Tại sao truy trách nhiệm người đứng đầu khi phát hiện nhiều tham nhũng? Không phát hiện tham nhũng mới cần truy trách nhiệm chứ. Không có một tỉnh nào không có tham nhũng trong cơ chế hiện nay. Nhưng có tỉnh trong 3 năm không phát hiện tham nhũng, phải truy trách nhiệm người đứng đầu trong trường hợp đó”, ông Quyền góp ý.

Một vấn đề khác, ông Quyền cho rằng chúng ta thiếu thiết chế kiểm soát quyền lực, chưa có ai, cơ quan nào kiểm soát quyền lực các cơ quan thanh tra, kiểm toán. “Trong Luật PCTN, tôi đề nghị đưa một câu thôi, đó là “Nếu đoàn thanh tra, kiểm toán đã vào, đã thanh tra và kiểm toán mà không phát hiện gì, nếu sau này các cơ quan khác phát hiện thì toàn bộ đội ngũ đó phải chịu kỷ luật và bị xử lý”. Nhưng không ai đưa vào cả. Các anh vào thanh tra, kiểm toán bảo không có gì, khi cơ quan khác phát hiện ra, anh lại không ý kiến gì, chẳng chịu trách nhiệm gì”, ông Quyền nói.

Dù công tác PCTN khó khăn, nhưng ông Quyền cho rằng, nếu quyết tâm làm vẫn ra hết, nên đề nghị kết luận thanh tra là công khai, các vụ thanh tra lớn cần được gửi đến MTTQ để MTTQ giám sát. “Hiện nay, cái khó nhất là phát hiện vì các bộ máy cứ bao bọc, khép kín, rất kinh khủng. Chúng ta cứ nói công khai minh bạch nhưng toàn công khai trong hội nghị giao ban của đơn vị thì ai biết gì. Chúng ta nói nhưng không làm đúng như vậy”, ông Quyền nói.

GS.TS. Trần Ngọc Đường, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng QH kiến nghị MTTQ cần có những báo cáo phản biện lại báo cáo của Chính phủ về PCTN. Bên cạnh đó, ông Đường cho rằng, thiết chế thanh tra của Nhà nước ta không phải thiết chế kiểm soát quyền lực mà vẫn là thiết chế quản lý nhà nước. Vì vậy, kết luận thanh tra phải thông qua người ra lệnh thanh tra, chứ đoàn thanh tra không được ra kết luận. “Các vụ tham nhũng được Ủy ban Kiểm tra T.Ư kết luận đều đã được thanh tra, như vụ ông Giám đốc Sở Lê Phước Hoài Bảo ở Quảng Nam, trước đó Bộ Nội vụ đã thanh tra và khẳng định đúng quy trình. Nên đừng hy vọng vào thanh tra nhiều, đó không phải thiết chế kiểm soát quyền lực mà chỉ là thiết chế để quản lý”, ông Đường dẫn chứng.