Tóm tắt nội dung vụ án: Theo Cáo trạng, khoảng 16h30 phút ngày 08/01/2017, Nguyễn Hiệp Thái ở khối 5, thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định điều khiển xe mô tô biển kiểm soát 77H1-117.67 đến nhà Nguyễn Văn Sen ở thôn Kiên Long, xã Bình Thành, huyện Tây Sơn rủ Sen cùng đi nhậu… Đến 18h30 phút, Sen điều khiển xe mô tô chở Thái ngồi phía sau rẽ ra đường Nguyễn Huệ thuộc khối 3, thị trấn Phú Phong và đâm trực diện vào đầu xe ô tô tải có biển kiểm soát 77C - 014.75 của Công ty TNHH Xây dựng tổng hợp Hiếu Ngọc do tài xế Nguyễn Bá Tuấn điều khiển. Hậu quả làm Thái chết tại chỗ, còn Sen bị thương được cấp cứu và điều trị tại Bệnh viện, để lại thương tật 22%. Ngày 7/8/2018, TAND huyện Tây Sơn xét xử sơ thẩm vụ án hình sự và tuyên xử bị cáo Sen phạm tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” với mức án 3 năm tù giam… Bị cáo Sen đã có đơn kháng cáo kêu oan.
Lời khai nhân chứng… mâu thuẫn
Theo đó để xác định bị cáo phạm tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” theo quy định tại Điều 202 Bộ luật Hình sự 2009, HĐXX sơ thẩm nhận định, vụ va chạm xảy ra vào lúc 18h30 nên ánh sáng của đèn đường đủ nhận biết mặt người và màu sắc. Trong khi đó trước khi xảy ra vụ tai nạn, bị cáo Nguyễn Văn Sen mặc áo thu ngắn tay màu đen, còn nạn nhân Nguyễn Hiệp Thái mặc áo thun ngắn tay màu xám.
Thông tin này phù hợp với lời làm chứng của bà Đoàn Thị Sang (ngồi bán hàng bên lề đường, gần nơi xảy ra tai nạn), rằng mặc dù không xác định được người điều khiển xe mô tô là Sen hay Thái nhưng bà nhìn thấy “người điều khiển xe mô tô mặc áo màu đen, còn người ngồi sau mặc áo màu xám tro”. Tương tự, ông Phan Hoàng Hưng quả quyết (Bản án không nói rõ vì sao ông Hưng có mặt kịp thời tại nơi xảy ra tai nạn - PV): “Sen là người điều khiển xe mô tô chở Thái ngồi sau, cả hai không đội mũ bảo hiểm, xe chạy giữa đường và gây tai nạn”.
Nhân chứng thứ ba được HĐXX viện dẫn là ông Trần Trung Hậu (em họ hàng với bị cáo) nhưng nội dung làm chứng lại không “ăn nhập” với chứng cứ cần chứng minh: “Lúc 19h30, ngày 08/01/2018, sau khi nghe được tin ông đến nơi xảy ra tai nạn và thấy Sen mặc áo ngắn tay màu đen hơi bạc màu, quần Iean màu xanh. Sau khi đưa Sen đi cấp cứu thì quần áo của Sen bỏ tại Bệnh viện đa khoa khu vực Phú Phong chứ không đem về nhà”. Cũng theo HĐXX, “sau khi xảy ra tai nạn, bị cáo Sen và xe mô tô bị ngã nằm dưới gầm xe và kẹt tại bánh trước bên tài của ô tô tải… còn nạn nhân ngồi sau nên khi hai xe va chạm mạnh với nhau thì bị văng khỏi xe và chết do thương tích nặng”.
Bất chấp lời buộc tội trên, tại phiên tòa bị cáo Sen không thừa nhận hành vi phạm tội của mình. Theo bị cáo, không có cơ sở nào để xác định đến khoảng 18h30 phút cùng ngày, bị cáo là người trực tiếp điều khiển xe mô tô chở nạn nhân rẽ phải ra đường Nguyễn Huệ và chuyển hướng từ Nam sang Bắc, trước khi xảy ra tai nạn. Lời bào chữa của bị cáo phù hợp với lời khai của các nhân chứng Nguyễn Ngọc Cường, Trương Văn Điệp, Lê Thị Kim Lệ, Lê Văn Phùng và Lê Công Lợi. Những nhân chứng này đều khẳng định họ có nhìn thấy, người điều khiển xe mô tô là ông Nguyễn Hiệp Thái, còn ông Sen ngồi phía sau. Đáng lưu ý là mới đây bà Đoàn Thị Sang (nhân chứng quan trọng được HĐXX viện dẫn trong Bản án) đã trả lời qua đoạn băng ghi âm có nội dung làm chứng hoàn toàn ngược lại: “
Tôi nhìn thấy thằng mặc áo xám lái xe (nạn nhân – PV), còn thằng mặc áo ngắn tay màu đen (bị cáo – PV) ngồi sau. Nó đi rất chậm. Tôi thấy sao nói vậy, không bênh ai bỏ ai. Trước đó công an có hỏi, tôi cũng nói như vậy”.
Bản án sơ thẩm và Đơn kêu oan của bị cáo
Cần xem xét lại Bản án sơ thẩm hình sự !
Như vậy lời khai của các nhân chứng chứa đựng nhiều mâu thuẫn, trái chiều. Trong khi đó kết quả khám nghiệm tử thi nạn nhân, cơ quan chức năng mô tả: “
Vết thương vùng thái dương chẩm phải sâu đến xương sọ, bờ mép nham nhở kích thước 8x2cm; xây xát da bầm tụ máu cổ phải kích thước 9x6cm; vỡ khớp vai hai bên; toàn bộ vùng ngực và bụng in hình vân hoa lốp xe; gãy toàn bộ xương ngực; vỡ xương chậu phải; gãy cổ xương đùi phải; một phần trán phải thấy vỡ lún sọ… Nguyên nhân chết: sốc đa chấn thương”. Theo Luật sư Bùi Phú Tuyên (Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh), các vết thương để lại trên người nạn nhân chỉ có thể là người trực tiếp điều khiển xe mô tô đã tông trực diện vào xe ô tô tải. Do cú va chạm quá mạnh nên theo kết khám nghiệm phương tiện, dưới cụm đèn chiếu sáng mặt kim loại của xe ô tô tải bị móp lún vào trong tạo thành vùng kích thước 18x7cm. Còn nạn nhân bị văng ra và tử vong trong tư thế nằm ngửa trên mặt đường ở phía Đông dọc theo thân xe ô tô tải…
Cũng theo kết quả khám nghiệm hiện trường (BL18 - 21): “Xe mô tô biển số 77H1-117.67 sau tai nạn ngã nằm trên mặt đường ngay phía trước đầu xe bên tài của xe ô tô; đầu xe quay hướng Đông, đuôi xe quay hướng Tây, tay lái và yên xe quay hướng Bắc”. Tuy nhiên trong phần xác định chứng cứ có tội, HĐXX đã nhận định thiếu chính xác: “Sau khi xảy ra tai nạn, bị cáo Sen và xe mô tô bị ngã nằm dưới gầm xe và kẹt tại bánh trước bên tài của ô tô tải”. Kết quả khám nghiệm hiện trường còn cho thấy: “Xe ô tô tải ben biển số 77C-01475 sau tai nạn dừng trên mặt đường, đầu xe quay hướng Tây – Nam, đuôi xe quay hướng Đông Bắc, các trục bánh xe 1,2,3 phía bên tài cách mép lòng đường phía Tây lần lượt là 5,14m, 6,4m và 6,7m”. Theo Luật sư Tuyên, nêu cân với lòng đường rộng 12m theo hiện trạng thì rõ ràng xe ô tô tải đã đi lấn sang bên trái lòng đường từ 0,4m - 0,7m, theo hướng từ Bắc sang Nam, trước khi va chạm với xe mô tô. Mặt khác, bà Đoàn Thị Sang còn cho biết bà nhìn thấy xe mô tô đi rất chậm và kết luận của Cơ quan điều tra cũng ghi nhận xe mô tô chạy với tốc độ 40km/h (phù hợp với quy định Luật Giao thông đường bộ - PV).
Từ sự phân tích trên cho thấy, không loại trừ khả năng xe ô tô tải do tài xế Nguyễn Bá Tuấn điều khiển đã chạy quá tốc độ cho phép và đi lấn sang phần đường bên trái cũng là nguyên nhân làm xảy ra vụ TNGT nghiêm trọng. Thế nhưng không hiểu vì lý do gì (vô tình hay cố ý) các cơ quan tố tụng đã không làm rõ tình tiết quan trọng này, theo đó bỏ lọt trách nhiệm của người điều khiển xe ô tô tải (?!)
Điều 108 Bộ luật TTHS năm 2015: “1. Mỗi chứng cứ phải được kiểm tra, đánh giá để xác định tính hợp pháp, xác thực và liên quan đến vụ án. Việc xác định những chứng cứ thu thập được phải bảo đảm đủ để giải quyết vụ án hình sự; 2. Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình phải kiểm tra, đánh giá đầy đủ, khách quan, toàn diện mọi chứng cứ đã thu thập được về vụ án”.