Vụ hai anh em ruột tranh chấp di sản của mẹ để lại ở Phù Cát (Bình Định): Vì đâu cốt nhục tương tàn (?)

   
    Lòng tham và đố kỵ

    Vợ chồng cụ ông, cụ bà Huỳnh Lược - Hà Thị Ái hạ sinh được 4 người con. Con trai lớn là Huỳnh Văn Thuấn (1957); và 3 con gái là Huỳnh Thị A (1962), Huỳnh Thị Bê (1968), Huỳnh Thị Kim Thủy (1970). Không bao lâu sau khi sinh đứa con gái út, cụ ông qua đời. Cụ bà, một nách 4 con nhỏ, quanh năm lam lũ bên đồng sâu, ruộng cạn, chắt chiu từng hạt lúa, củ khoai mua được đám đất mới (thửa  527, tờ bản đồ số 3, thuộc thôn Liên Trì, xã Cát Nhơn, huyện Phù Cát) và xây nhà để làm nơi sinh sống cho mẹ con. “An cư lạc nghiệp”, bà nuôi đàn con khôn lớn. Rồi dựng vợ, gả chồng hết cho các con, trừ đứa con gái lớn là Huỳnh Thị A, duyên phận muộn màng, nên vẫn ở chung với mẹ và vợ chồng, con cái của anh trai lớn.
                                                                                              Quyết định giao đất của UBND huyện Phù Cát cho bà Hà Thị Ái
 
    Sống chung với các thành viên hộ anh ruột ngày càng đông đúc, “ra chạm, vào đụng”, cụ Ái bèn bàn với con gái nên nộp đơn xin mua lô đất mới đối diện với ngôi nhà hiện nay. Theo đó, ngày 24/12/1993, UBND huyện Phù Cát ra Quyết định số 1477/QĐ-UB giao 130m2 đất ở cho cụ Hà Thị Ái để xây dựng nhà ở, nay thuộc thửa 528G, tờ bản đồ số 3, diện tích 200m2. Mặc dù giao dịch do cụ Ái đứng tên, nhưng chị A dùng số tiền dành dụm lâu nay nộp tiền sử dụng đất 1.300 đồng (thời điểm đó). Đến năm 1996, chị A dành dụm được một ít vốn cùng mẹ đầu tư xây dựng lên căn nhà cấp 4 trên thửa đất được Nhà nước giao và hai mẹ con ra ở riêng tại đây.
        

  Luật gia Trương Việt Kon Tum – Hội Luật gia tỉnh Bình Định: “Bản chất vụ tranh chấp quyền sử dụng thửa đất (có nguồn gốc do UBND huyện Phù Cát giao) gắn liền với ngôi nhà mà hai mẹ con bà Ái xây dựng sống riêng là tranh chấp di sản thừa kế. Lý do bà Ái chết nhưng không để lại di chúc xác định người thừa kế. Do đó nếu các con của bà Ái không tự thỏa thuận phân chia di sản được thì phải khởi kiện ra tòa để phân chia theo pháp luật. Trong trường hợp này, cả ông Thuấn và bà A đều bị thiệt thòi quyền lợi vì để xảy ra tranh chấp nên không được Nhà nước công nhận quyền sở hữu hợp pháp”.

 
    Do cuộc sống túng thiếu, vào năm 2012, cụ Ái và chị A đồng ý chuyển nhượng một phần lô đất 528G cho người quen. Trong quá trình làm thủ tục sang nhượng, cụ Ái bất ngờ phát hiện thửa đất gắn liền với ngôi nhà nói trên đã bị sáp nhập vào Giấy chứng nhận QSDĐ số 00738/QSDĐ/E/3 từ ngày 05/5/1995 (tức 7 năm trước) đứng tên chủ hộ bà Hà Thị Ái, kể cả hộ khẩu riêng của hai mẹ con cũng bị nhập vào hộ khẩu chung của hộ gia đình. Người tự ý làm công việc trái với ý nguyện của bà Ái không ai khác hơn là ông Hà Văn Thuấn (người con trai cả của bà), xuất phát từ lòng đố kỵ quyền lợi với người em gái ruột. Biết được sự thật, cụ Ái và chị A sang nhà ông Thuấn năn nỉ xin cho tách lại thửa đất 528G, nhưng ông Thuấn nhất quyết không chịu…

   Tranh chấp thửa đất ở 528G chưa xong, hai anh em Thuấn – A lại tranh chấp  thửa đất màu số 103, tờ bản đồ số 10 với diện tích 1.122,3m2 (nguyên là thửa 145, tờ bản đồ số 2, diện tích 1.608m2 được cấp quyền cho hộ gia đình bà Ái). Đây là thửa đất bà Ái đã giao cho chị A trực tiếp quản lý và khai thác trồng điều từ 1995 đến 2015. Chính quyền và người dân địa phương đều xác nhận đó là sự thật. Thế nhưng đến năm 2016 khi Nhà nước có quy hoạch giải tỏa trắng thửa đất để xây dựng Nhà máy gạch Tuynen, thì ông Thuấn đã “bôi mặt” đứng ra tranh chấp với người em gái đòi nhận tiền bồi thường thửa đất này. Hai bên đều khiếu nại và đến nay chính quyền cũng chưa hòa giải thành.

    Cốt nhục tương tàn…

   “Rủ nhau làm phúc, chớ giục nhau đi kiện”, cha ông đã dạy như thế. Biết vậy, nhưng khi tự xử không xong, cụ Ái và sau đó là chị A phải viết đơn nhờ chính quyền can thiệp, trả lại quyền lợi hợp pháp đối với thửa đất 528G mà chị A đã bỏ tiền ra mua của Nhà nước. Từ đây, không chỉ tình cốt nhục bị tổn thương mà kéo theo chính quyền và các hội đoàn thể cùng vào cuộc để giải quyết...

    “Cắt dây bầu, dây bí, chứ ai cắt dây chị, dây em…”. Anh em mà “sáng gió may, chiều quay gió nồm” là không nên. Đừng vì vật chất phù vân mà đánh đổi nghĩa tình cốt nhục. Nên ngồi lại với nhau mà tự phân chia di sản mẹ để lại. “Bản thân tôi từng khuyên nhủ hai anh em ông Thuấn và chị A như vậy tại buổi hòa giải 15/06/2017 nhưng ông Thuấn vẫn cố chấp không chịu nghe ra…” - ông Trương Ngọc Hưng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cát Nhơn tâm tư.
                

    Luật gia Trương Việt Kon Tum: “Nếu có đơn khởi kiện hợp lệ, tòa án sẽ thụ lý và tiến hành định giá toàn bộ di sản của bà Ái để lại (bao gồm tài sản riêng và tài sản chung trong hộ) và chia thành 4 phần bằng nhau để chia đều cho 4 người con của bà là ông Thuấn, bà A, bà Bê và bà Thủy (hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015). Điều đó cũng đồng nghĩa với di sản của bà Ái để lại, ông Thuấn không được toàn quyền định đoạt chiếm hữu.

 
    Kéo dài vụ khiếu nại mà chính quyền xử chưa xong và Tòa cũng không thụ lý, có lẽ đau buồn vì tình cốt nhục bị đánh đổi, nên năm 2013, cụ Hà Thị Ái đã qua đời trong nỗi uất ức. Nhận được lá đơn khiếu nại khẩn cấp của chị Ái, sáng (13/10), tổ PV Pháp lý đã về xã Cát Nhơn làm việc với chính quyền để tìm hiểu sự thật . Chủ tịch UBND xã đã phân công ông Nguyễn Mai Tây, cán bộ địa chính đưa tổ PV xuống hiện trường tranh chấp. Làm việc xong với chị A, chuẩn bị sang nhà ông Thuấn để tìm hiểu thêm, thì con dâu ông Thuấn ào sang, to tiếng, quát mắng và có hành động túm lấy máy ghi hình của PV…
                 Bà A và bàn thờ mẹ Hà Thị Ái - trong ngôi nhà do hai mẹ con bà tạo lập ở riêng nay đang bị người anh trai cả tranh chấp
 
    “Chúng tôi lo sợ từ tranh chấp dân sự sẽ dẫn đến hình sự, nhưng điều lo sợ đó cuối cùng cũng đã xảy ra, ông Trần Văn Cư - Phó CT UBND xã Cát Nhơn cho biết: Do mâu thuẫn giành đất đai ngày càng lớn, nên trưa ngày 22/5/2011 giữa anh em ông Thuấn - bà A đã xảy ra xô xát để lại hậu quả nghiêm trọng”. Con ông Thuấn là Huỳnh Văn Thảo (1988), đã dùng tay đấm vào mặt ông Nguyễn Ngọc Thung (chồng chị A) làm gãy xương chính mũi, sức khỏe bị tổn hại là 11%. Bà A bị Huỳnh Văn Thuấn đánh không để lại dâu vết, sức khỏe tổn hại 2%. Tòa án nhân dân huyện Phù Cát đã tuyên phạt Huỳnh Văn Thảo 6 tháng tù, cho hưởng án treo về tội “Cố ý gây thương tích” và buộc bồi thường cho ông Thung 3 triệu đồng…
                                                                  Trong lúc PV đang làm việc, con dâu ông Thuấn (ẵm con) chạy ào sang nhà bà A quát mắng, to tiếng...

     Cám cảnh “nồi da xáo thịt” của hai anh em ông Thuấn, một cán bộ hưu trí ở địa phương đã bức xúc chia sẻ: “Anh em ruột cùng một mẹ sinh ra, tay đứt, ruột xót, nương tựa ra vào, nghĩa tình này không thể chia cắt. Ruộng đất, nhà cửa, tài sản, tiền tài là của phù du, khi mất đi không ai mang theo được. Chỉ có tình máu mủ mới tồn tại vĩnh viễn, hết đời này, qua đời khác. Thiêng liêng lắm! Không thể nào đổi chác bằng tiền được… Tôi mong mỏi anh em ông Thuấn - A nhận ra đạo lý này mà gác lại những mâu thuẫn để mọi chuyện trong êm, ngoài ấm...”

    Người viết bài này cũng thấm thía với lời khuyên trên và cũng cầu mong hai anh em Thuấn – A hãy bình tâm nghĩ lại để hâm nóng nghĩa tình anh em. Mọi nỗi đau rồi cũng nhạt phai để cùng nhau đoàn tụ về chung cội nguồn, ngày cúng, ngày giỗ ông bà cha mẹ các thế hệ quay quần bên nhau, đầm ấm, yêu thương nồng nàn với nhau.
                                                                                   
             

 Ông Trần Văn Cư – Phó CT UBND xã Cát Nhơn: “Để xử lý dứt điểm vụ tranh chấp giữa hai anh em ruột Thuấn - A kéo dài, trong tháng 11 này, một lần nữa UBND xã sẽ mời đại diện các ban ngành đoàn thể để cố gắng kiên trì hòa giải thành, ngăn ngừa triệt để nguy cơ tái xảy ra án hình sự nghiêm trọng tại gia đình này, tránh cốt nhục tương tàn, giữ gìn an ninh trật tự tại địa phương”.