Thủ tục tặng cho quyền sở hữu đối với di sản người chết để lại không lập di chúc

Thứ tư - 16/09/2020 22:40

(TVLMP) - Văn phòng Tư vấn luật miễn phí (tuvanluatmienphi.net.vn) đã nhận được đơn của ông Đào Xuân Hòa cư trú tại thị trấn An Lão, huyện An Lão, tỉnh Bình Định, nhờ tư vấn nội dung sau: “Cha tôi được Nhà nước cấp một căn nhà có diện tích 50m2 theo tiêu chuẩn cán bộ và đã được hóa giá cấp quyền sở hữu. Cách đây 10 năm cha tôi đã qua đời nhưng không để lại di chúc. Hiện nay căn nhà này mẹ tôi đang sinh sống. Nay anh em tôi (đang công tác tại một công ty ở tỉnh Đồng Nai) muốn tặng cho quyền thừa kế căn nhà lại cho mẹ tôi toàn quyền sở hữu có được không ? Vì ở xa nên anh em chúng tôi muốn làm giấy ủy quyền cho mẹ tôi thực hiện thủ tục nhận quyền thừa kế như vậy có phù hợp với quy định pháp luật ? Nếu làm được thì thủ tục thực hiện như thế nào và làm ở đâu ? Rất mong Luật gia tư vấn giúp. Xin cảm ơn !”

Ảnh minh họa chia thừa kế theo pháp luật

Vấn đề ông Hòa thắc mắc, Luật gia Trương Việt Kon Tum tư vấn như sau:

1. Thủ tục tặng cho quyền thừa kế theo pháp luật

- Căn cứ Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 thì căn nhà của cha ông để lại là tài sản chung của cha mẹ ông tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Do đó quyền định đoạt của cha ông đối với di sản để lại là giá trị một nửa căn nhà.
- Thế nhưng do cha ông chết không để lại di chúc nên căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 650 BLDS 2015 thì một nửa giá trị căn nhà sẽ được chia thừa kế theo pháp luật theo quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 651 BLDS 2015.

Nay anh em ông muốn tặng cho toàn quyền sở hữu căn nhà cho mẹ ông sử dụng thì phải làm thủ tục khai nhận di sản theo quy định pháp luật.

Thủ tục khai nhận di sản thừa kế như sau:

Ông có thể đến bất kỳ tổ chức công chứng nào trên địa bàn tỉnh, thành phố nơi có bất động sản để yêu cầu công chứng khai nhận di sản. Hồ sơ gồm: + Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền ở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với căn nhà; + Giấy chứng tử của cha ông; + Giấy tờ tùy thân của 2 anh em ông; + Giấy kết hôn của cha mẹ ông (nếu có)

Ảnh minh họa

Sau khi kiểm tra hồ sơ thấy đầy đủ, phù hợp quy định của pháp luật, cơ quan công chứng tiến hành niêm yết công khai tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã, nơi thường trú trước đây của cha ông để lại di sản. Sau 15 ngày niêm yết, không có khiếu nại, tố cáo gì thì cơ quan công chứng chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế theo Điều 49 Luật Công chứng. Trong văn bản, những người thừa kế là 2 anh em ông có thể tặng cho toàn bộ quyền hưởng di sản cho mẹ các ông để mẹ các ông trở thành chủ sở hữu căn hộ tập thể do cha ông để lại.

- Thủ tục sang tên mẹ ông:

Căn cứ theo Điều 79 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2013, mẹ các ông có thể đến Văn phòng đăng ký đất đai của huyện An Lão hoặc Bộ phận một cửa của UBND huyện An Lão để mua bộ hồ sơ và điền đầy đủ thông tin theo hướng dẫn.

Hồ sơ kèm theo gồm: + Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với căn nhà + Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế đã công chứng; + Giấy tờ tùy thân của các thừa kế; + Giấy chứng tử của cha các ông; + Giấy đăng ký kết hôn của cha mẹ các ông; + Giấy tờ khác có liên quan…

Văn phòng đăng ký đất đai huyện sẽ có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, nếu đủ điều kiện thực hiện các quyền theo quy định thì thực hiện các công việc sau đây: + Gửi thông tin địa chính đến cơ quan thuế để xác định và thông báo thu nghĩa vụ tài chính đối với trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định; + Xác nhận nội dung biến động vào Giấy chứng nhận đã cấp theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

2. Thủ tục ủy quyền phân chia di sản thừa kế ?

- Căn cứ theo Điều 611 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thời điểm, địa điểm mở thừa kế: “1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này; 2. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản”

Như vậy theo quy định của pháp luật hiện hành thì địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ hoặc phần lớn di sản. Có nghĩa là địa điểm phải tiến hành tại nơi cha ông cư trú cuối cùng hoặc nơi có toàn bộ hoặc phần lớn tài sản.

Thủ tục ủy quyền ?

- Căn cứ theo Điều 55, Luật Công chứng năm 2014 quy định như sau: “1. Khi công chứng các hợp đồng ủy quyền, công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra kỹ hồ sơ, giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của các bên và hậu quả pháp lý của việc ủy quyền đó cho các bên tham gia; 2. Trong trường hợp bên ủy quyền và bên được ủy quyền không thể cùng đến một tổ chức hành nghề công chứng thì bên ủy quyền yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng nơi họ cư trú công chứng hợp đồng ủy quyền; bên được ủy quyền yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng nơi họ cư trú công chứng tiếp vào bản gốc hợp đồng ủy quyền này, hoàn tất thủ tục công chứng hợp đồng ủy quyền”

Thủ tục công chứng hợp đồng ủy quyền tại một Văn phòng công chứng. Ảnh minh họa

Đối chiếu với quy định của pháp luật, vì anh em ông muốn ủy quyền thực hiện thủ tục tặng cho toàn bộ phần di sản của cha để lại cho mẹ toàn quyền sở hữu nên phải lập thành hợp đồng ủy quyền. Anh em ông có thể đến bất kỳ tổ chức công chứng nào nơi đang sinh sống và làm việc để yêu cầu công chứng hợp đồng ủy quyền. Sau đó ông gửi hợp đồng ủy quyền về cho mẹ ông, để mẹ ông đến tổ chức công chứng ở địa phương tiếp tục công chứng tiếp vào bản gốc hợp đồng ủy quyền, hoàn tất thủ tục công chứng hợp đồng ủy quyền.

Trân trọng !

Tác giả bài viết: Luật gia Trương Việt Kon Tum