Ba năm khiếu nại, Formosa Hà Tĩnh 'thoát' khoản truy thu thuế 223 tỷ đồng?

Bộ trưởng Tài chính mới đây đã có quyết định về việc giải quyết khiếu nại của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) về việc thu hồi thuế giá trị gia tăng (GTGT) đã hoàn hơn 223,56 tỷ đồng và việc yêu cầu công ty điều chỉnh giảm giá trị đã hạch toán gần 4.022 tỷ đồng. 

Trước đó, hồi năm 2016, Tổng cục Thuế có quyết định truy thu tiền thuế của Formosa Hà Tĩnh. Phía Công ty FHS cũng đã nộp khoản tiền bị truy thu nhưng sau đó liên tục khiếu nại về vụ việc này.

Nguyên nhân của việc truy thu hàng trăm tỷ đồng tiền thuế của FHS được lãnh đạo cơ quan thuế thời điểm đó chia sẻ với báo chí là do Tổng cục Thuế căn cứ vào hồ sơ xây dựng của FHS thiếu, quá hạn và không chấp nhận hợp đồng gia hạn. Theo đó, căn cứ theo văn bản hướng dẫn Luật Đấu thầu và Luật Xây dựng nên cơ quan thuế quyết định truy thu thuế GTGT của FHS.

Bộ Tài chính quyết định công nhận khiếu nại của Formosa liên quan đến khoản truy thu thuế GTGT từ năm 2016.

Cũng có cáo buộc Formosa đã nâng giá trị công trình thông qua các nhà thầu nước ngoài và nâng giá trị hàng hóa nhập khẩu thi công công trình. 

Tuy nhiên, tại Quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 này, Bộ Tài chính cho biết, căn cứ quy định pháp luật, kết quả xác minh nội dung khiếu nại, kết quả đối thoại và hồ sơ tài liệu liên quan, Bộ Tài chính nhận thấy, khiếu nại của Formosa là “có căn cứ” thay vì khẳng định “có cơ sở truy thu” như kết luận lần đầu cách đây gần 2 năm.

Theo đó, lần này, Bộ Tài chính quyết định công nhận khiếu nại của Formosa với nội dung không thu hồi khoản thuế GTGT đã hoàn hơn 223,56 tỷ đồng và không giảm giá trị đã hạch toán gần 4.022 tỷ đồng. 

“Trong thời hạn 30 ngày, nếu Tổng cục Thuế, Công ty Formosa Hà Tĩnh không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại này thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại toà án theo quy định về pháp luật tố tụng hành chính”, văn bản do Chánh Thanh tra Bộ Tài chính thừa uỷ quyền ký thay Bộ trưởng cho biết.

Cụ thể, đối với khoản khiếu nại lớn nhất liên quan tới việc thu hồi thuế GTGT nhà thầu nước ngoài đã hoàn hơn 195,1 tỷ đồng và giảm trừ giá trị thanh toán cho nhà thầu nước ngoài 3.556,7 tỷ đồng (của 29 hợp đồng), tại kết luận lần 1 vào năm 2017, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Thuế vẫn giữ nguyên yêu cầu FHS điều chỉnh giảm giá trị xây dựng cơ bản dở dang của các hợp đồng vi phạm và thu hồi thuế GTGT.

Tại kết luận lần 2, Bộ Tài chính thừa nhận, tất cả 29 hợp đồng nêu trên, ngoài hợp đồng chính ban đầu đều có các phụ lục điều chỉnh về thời gian thực hiện hợp đồng; có nhật ký giám sát công trình “được theo dõi, ghi chép chi tiết đến thời điểm công trình hoàn thành, nghiệm thu bàn giao. Nhật ký giám sát được lập hàng tuần, chi tiết theo ngày có ghi chú từng hạng mục công việc thực hiện, khối lượng công việc thực hiện trong ngày và luỹ kế, số lượng công nhân thực hiện”.

Các hợp đồng này cũng được Bộ Tài chính thừa nhận là có đầy đủ các biên bản nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành, có hoá đơn thanh toán chuyển tiền qua ngân hàng và đã kê khai nộp thuế nhà thầu. Do đó “khiếu nại của Formosa là có cơ sở”.

Hay như đối với khiếu nại việc thu hồi thuế GTGT khâu nhập khẩu đã hoàn do điều chỉnh lại đơn giá 12 mặt hàng nhập khẩu hơn 5,6 tỷ đồng và điều chỉnh giảm giá trị công trình của hàng hoá nhập khẩu tương ứng hơn 56 tỷ đồng cũng được thay đổi kết luận so với trước đó.

Tại lần kết luận đầu tiên, cơ quan thuế vẫn khẳng định 12 mặt hàng này có cùng tên gọi, cùng mã hàng hoá trên tờ khai nhưng quy cách, chất lượng, trọng lượng, điều kiện gia công, tính chất hàng hoá là khác nhau dẫn đến đơn giá các mặt hàng này khác nhau. Cơ quan thuế sau đó yêu cầu FHS sử dụng mức giá thấp nhất của mặt hàng cùng loại để ghi nhận giá trị tài sản, thuế GTGT đầu vào và chi phí tính thuế TNDN.

Tại buổi đối thoại lần 2, Formosa cho biết, khi nhập khẩu và mở tờ khai hải quan, cơ quan hải quan đã có văn bản trao đổi về giá hàng nhập khẩu, sau khi công ty có giải trình thì hải quan đã chấp nhận giá kê khai hàng nhập khẩu của công ty. 

“Mặt khác, cùng một mặt hàng nhưng thời gian mua, địa điểm mua khác nhau thì giá cũng khác nhau. Việc mua hàng hoá của công ty đều căn cứ vào hợp đồng, có hoá đơn, chứng từ thanh toán cụ thể, do vậy không thể căn cứ giá tham khảo trên mạng để điều chính giá 12 mặt hàng theo giá thấp nhất công ty đã nhập khẩu”, FHS lý giải.

Sau buổi đối thoại lần 2, Bộ Tài chính ra kết luận, khi nhập khẩu công ty đã khai báo hải quan và nộp thuế thu nhập đầy đủ và khiếu nại của Formosa về kết luận trên của cơ quan thuế là có cơ sở.